Wat ik nou eigenlijk van die hele Pietendiscussie vind?

Eigenlijk had ik me voorgenomen om hier nooit iets over te schrijven. Stiekem omdat ik het best wel spannend vind, aangezien je mening delen bijna vraagt om (ongenuanceerde) tegenreacties. Ook omdat ik het helemaal niet zo nodig vind om me uit te spreken. Toch lijkt het iets dat de buitenwereld soms wel verwacht. Als onderdeel van een ‘gemixt gezin’, zoals ze dat in de volksmond noemen, moet je namelijk wel een mening hebben.

Aan de ene kant hopen voorstanders van Zwarte Piet uit onze mond te horen dat discriminatie, pesten en erger wel meevalt in deze periode, dus dat we gewoon terug kunnen naar hoe het was. En tegenstanders vinden dat we achter hen moeten staan: het feest is achterhaald en zou de deur uit moeten. Dat vinden wij toch ook? Om die reden besloot ik er eenmalig een blog aan te wijden. Wie het komende tijd aan me vraagt, kan ik dan gewoon naar de website doorverwijzen – heb ik er in elk geval weer een lezer bij.

Om maar met de deur in huis te vallen: ik sta er, lekker saai, best neutraal in. Met de komst van de roetveegpiet hebben we volgens mij een prima alternatief gevonden. Hij heeft geen gemaakt Surinaams accent, draagt geen oorringen meer of rode lippenstift. De kinderen zijn inmiddels gewend aan deze piet en het verhaal (roet door de schoorsteen) klopt ook gewoon weer. Zeker in een tijd waar de open haard en bijbehorende grote schoorstenen grotendeels tot het verleden horen.

Goed, met ‘neutraal’ vul je geen blog, dus ik wil hier wel wat meer uitleg aan geven.

Als historica kijk ik graag naar de feiten en originele bronnen. Sinterklaas, vergezeld door pieten, is op zichzelf een redelijk oud gebruik. In eerste instantie had het niets te maken met de vertolking van Moorse slaven, zoals sinds de negentiende eeuw opkwam.

Nu moet je weten dat de katholieke kerk, om zijn macht te verbreiden, vaak gebruik maakte van symbolen en elementen uit de Germaanse cultuur. Op die manier hoopten ze twijfelaars over de streep te trekken, de kerk in. Zo ook het Sinterklaasfeest. Waar de Germanen Wodan aanbaden, met zijn twee zwarte raven, veranderde dit in de heilige Sint Nicolaas met zijn Piet. De raven vlogen door de schoorsteen en deden verslag aan Wodan, waarna die de kinderen beloonde of strafte. Inmiddels doet Piet iets soortgelijks, al is het straffen achtergelaten in de twintigste eeuw.

Daarnaast zie je nog een verhaallijn in de geschiedenisboeken, waarbij Sint met zijn Piet de kerstening van de duivel symboliseert. Piet lag hierbij als het ware aan de ketting en moest Sinterklaas helpen. Dit zie je ook terug bij andere feesten rond deze periode. Denk maar aan Sint-Maarten en de figuren Krampus, Ruprecht en Père Fouettard.

De figuur Piet stoort me hierdoor als zodanig niet – wat toepasselijk genoeg ook nog eens rijmt. Hij hoort bij het feest en draagt bij aan de mystiek rondom het Sinterklaasfeest. Kinderen willen hem (of haar) tegenwoordig dolgraag zijn en verkleden zich als pietjes. Volgens mij is dat een heel mooi element. Zeker nu de roetvegen de zwart (of bruin) geschminkte gezichten vervangen. Pieten zijn de smaakmakers van het feest.

Tegelijkertijd mag voorop staan dat ik de Pieten die op een gegeven moment meer een vertolking waren van Afrikaanse slaven of een Surinaams accent kregen echt niet meer van deze tijd vind (of van welke tijd dan ook). We moeten inmiddels beter weten. Kroeshaar, rode lippenstift en afbeeldingen waarop hij meer leek op Sjimmie (van Sjors) – dat soort stereotyperingen zijn en waren niet oké. Daarnaast worden sommige kinderen gepest of gediscrimineerd in deze periode en dat zouden we als samenleving nooit mogen tolereren. Zeker niet tijdens een kinderfeest.

Ik ben de eerste die toegeeft dat het mij ook een paar discussies kostte. Voor mij was Zwarte Piet, zoals hij eruit zag en praatte, een blinde vlek. Ik zag oprecht niet dat het discriminerend kon zijn, omdat ik het niet zo ervaarde. Piet was voor mij een geweldig figuur, ik genoot van de grapjes, acrobatiek en de mystiek rondom het feest. Pas als volwassene trok die mist op en zag ik voor het eerst de pijn van anderen. Ik leerde dat mijn beleving niets waard is als het anderen kwetst. De blijdschap die ik altijd voelde rondom het Sinterklaasfeest, maakte plaats voor schaamte.

Daarom ben ik blij dat de discussie gevoerd is. Dat mensen voor het eerst hun pijn konden en kunnen uiten en we samen zochten naar een alternatieve Piet. Maar ik moet wel zeggen dat het voor mij nu wel klaar is. Dat sommige volwassenen (zowel voor- als tegenstanders) zich zo egoïstisch opstellen en geen rekening houden met de kinderen, om wie het feest nog altijd draait? Dat gaat er bij mij niet meer in. Ik ben er klaar mee.

Ik wil verder na dit moment nooit meer als spreekbuis fungeren voor een groep mensen die we niet eens persoonlijk kennen. We zijn gewoon een gezin, net als ieder ander, met toevallig een ruimere culturele achtergrond. Het is onze keus om Sinterklaas te vieren. Onze meiden kijken het hele jaar door, als ze de kans krijgen, alle Sinterklaasfilms op Videoland, zijn gek op kruidnootjes en chocola en onze achtjarige maakt dit jaar voor het eerst surprises op school. Heerlijk toch? Maar wat een ander doet moet hij of zij weten. Het is niet aan mij om te oordelen; diens pijn is misschien te diep om ooit nog Pakjesavond te kunnen vieren en voor die keus mag ook ruimte zijn.

We hopen dat onze kinderen later met veel plezier kunnen terugkijken op deze tijd van het jaar, glimlachen om hun diepgewortelde wens ooit zelf ook een Piet te kunnen worden of Sinterklaas op te zoeken in Spanje. Maar boven alles dat we met zijn allen teruggaan naar de essentie van het feest: voor ieder kind.

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Merel

Pedagoog in opleiding Merel (39) is moeder van vijf (Nova* 2020). Dol op zoetigheid en daardoor eeuwig aan de lijn, verdwaalt nog in haar eigen achtertuin en doet op haar eigen manier pogingen de wereld iets mooier te maken. In 2013 studeerde deze historica af op het onderwerp "Pedagogische boeken in de 17e en 18e eeuw". Dat vond ze zo leuk dat ze daarna zelf is gaan bloggen over de opvoeding. Haar leven? Chaos met een gouden randje!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Terug naar boven