Hoogopgeleid én thuisblijfmoeder, zonde van dat diploma?

Hoogopgeleid en thuisblijfmoeder – er ligt nogal een taboe op om als moeder vrijwillig thuis te gaan zitten met de kinderen als je een HBO- of WO-opleiding hebt. Stoppen met werken wordt gezien als ouderwets en zelfs ongeëmancipeerd. Maar waarom bemoeien we ons zo met de keuzes van een ander? In dit artikel deel ik mijn verhaal. Ik studeerde geschiedenis aan de universiteit en bleef thuiswerken na mijn zwangerschap(pen). Een eerlijk verhaal over hoe zaligmakend die keuze eigenlijk was (of is).

Ik ben zo’n hoogopgeleide thuisblijfmoeder

Thuisblijven voor de kinderen

Ik groeide op in de jaren tachtig. In die tijd was het redelijk gebruikelijk dat de meeste moeders thuis waren overdag. Je ging met elkaar mee naar huis na school, bleef bij elkaar eten en kende bijna iedereen. Dat voelde als een warm, veilig vangnet. Werkende moeders met jonge kinderen werden bovendien nogal eens gezien als slechte moeders – dat was in elk geval de tendens die ik meekreeg. Toen ik zelf kinderen kreeg, hoopte ik dan ook dat ik zelf zo’n situatie kon creëren: lekker thuis met de kinderen, zoals het gevoelsmatig hoorde.

Universitaire opleiding

Mijn dochter werd geboren en anderhalf jaar later startte ik de opleiding Geschiedenis aan de Erasmus Universiteit. Ondanks dat het soms schipperen was, genoot ik heel erg van de opleiding. Van de interessante colleges tot het ‘gewoon’ weer Merel zijn, in plaats van alleen maar mama – alles bij elkaar genomen gaf het me energie. Die positieve energie kon ik mooi gebruiken als alleenstaande moeder. Bovendien denk ik dat het mijn dochter een voorbeeld gaf: je hoeft niet te stoppen met leven als je kinderen krijgt. Daarnaast is het een belangrijke les, want ongeacht in welke vorm je je uitdaging zoekt als moeder, ik denk oprecht dat je iets voor jezelf moet hebben naast het ouderschap om niet te verzuren en/of te vereenzamen.

Toen ik in september 2013 mijn MA diploma in ontvangst nam, keek ik vol vertrouwen naar de toekomst. Al had ik geen idee welke kant ik zou opgaan. De baanmogelijkheden voor afgestudeerde historici zijn namelijk beperkt. Je kunt onderzoek gaan doen (en promoveren), het onderwijs in of werken in musea en archieven, maar dat trok me allemaal niet echt. Ik wilde het liefst gaan schrijven, maar zonder journalistieke vooropleiding leek me dat een onmogelijkheid. Daarom was ik heel blij dat er een tijdelijke administratieve functie op mijn pad kwam.

Drie maanden later stond ik met een positieve zwangerschapstest in handen. Carrière maken? Nee, het leven had de kaarten opnieuw geschud.

Van baanverlies tot ‘professioneel’ huisvrouw

Kijk, we noemen het allemaal heel modern thuisblijfmoeder, maar feitelijk werd ik gewoon huisvrouw toen ik geen contractverlenging kreeg na mijn zwangerschap. Mijn man gaf aan dat ons financiële leven weliswaar krapper zou worden, maar de mogelijkheid er was om thuis te gaan zitten tot ik wist welke kant ik opwilde met mijn werk. Zo geschiedde. Het kwam goed uit: al snel na de bevalling raakte ik opnieuw zwanger en met twee piepjonge kinderen moest ik er niet aan denken om weer te moeten gaan werken. Bovendien leek het me een onprettig idee dat de mijlpalen van je kinderen voorbehouden zijn aan de pedagogisch medewerkers op het kinderdagverblijf. Als je dan toch de keus had… Daarbij scheelt het dat ik lange tijd weinig ambitieus was. Werk voelde meer als iets dat moest dan iets waar ik gelukkig van werd. Deze keus voelde dan ook voor mij niet als opgeven, maar als een vorm van rust: ik kon eindelijk stoppen met het jongleren tussen thuis/werk/sociaal leven. Het werd allemaal simpeler en kleiner.

Hoe is het in de praktijk om een (hoogopgeleide) huisvrouw te zijn?

Ik zal heel eerlijk zijn: thuisblijven met de kinderen is fijn, omdat je er bent en alles kan meemaken. Ik ben dankbaar dat dit in mijn geval lukte, maar valt me soms ook zwaar. Vermoedelijk komt dat doordat ik aan dit avontuur begon als een miserabele huisvrouw. Niet alleen ben ik een ongeorganiseerde sloddervos, ook leef ik nogal impulsief. Zo kan ik spontaan alles uit mijn handen laten vallen, omdat het lekker weer is en dan een middag in de tuin liggen niksen (waarbij ik vergeet dat de was gedaan moest worden of dat ik de keuken wilde poetsen). Ik was lange tijd ook de moeder die studiedagen vergat als ik ze niet met twee extra waarschuwingen in mijn telefonische agenda zette.

In die zin was ik in beginsel niet de meest aangewezen persoon voor deze taak. Ik zou het in elk geval niet omschrijven als een tweede natuur: huishouden en kinderen combineren is gewoon hard werken als je geen idee hebt hoe dat moet. Tegenwoordig gaat het overigens beter. Ik schrijf vrijwel alle belangrijke afspraken in mijn digitale agenda en herinner mezelf minimaal twee keer. Ik lees boeken over huishouden en volg een paar handige moeders op Instagram die regelmatig tips delen. Stiekem mis ik nu alleen nog een soort huishoudschool, hoe impopulair die mening vast is.

Daarbij heb je, anders dan in de – door mij ongetwijfeld geromantiseerde – jaren tachtig nauwelijks nog andere moeders in je omgeving om samen de zorg te kunnen verdelen. Als je bijvoorbeeld thee drinkt terwijl je dreumes samen speelt met een andere dreumes en je verhalen, vermoeidheid of zorgen kan delen, ervaar je de periode met een jong kind toch als minder eenzaam. Dus dat vind ik soms ook best uitdagend.

Nooit spijt?

Nee zeker niet, voor mij is het thuisblijfmoederschap de beste keus die ik kon maken. Weliswaar zetten we een financiële stap terug, maar inmiddels compenseer ik dat met de inkomsten uit mijn eigen bedrijf. Bijkomend voordeel is dat dat laatste me ook meteen ruimte voor mezelf biedt in de vorm van een intellectuele uitdaging en een verfrissende afwisseling van het ouderschap.

Daarbij vind ik dat het thuisblijfmoederschap legio voordelen bied. Langzaam maar zeker word ik beter in het huishouden, betrek ik de kinderen erbij en zo ontstaat meer balans in huis. Het eenvoudige(re) leven past me wel, denk ik. Niet hoeven meedoen aan de ratrace, geen stress omdat je in de file staat en de opvang bijna sluit en de ruimte nemen om te genieten met je kinderen: koekjes bakken, luieren in de achtertuin, een stukje wandelen of hutten bouwen. Ik haal ze van school, zit desgewenst klaar met thee en een koekje (al rennen ze meestal lekker naar buiten als ze thuiskomen) en geniet daar ook echt van.

Spijt van mijn opleiding heb ik echter allerminst. Ik had het niet willen missen en geloof oprecht dat het me een betere moeder maakt. Daarom begrijp ik ook niet waarom iedereen er wat van lijkt te vinden als je met een universitaire graad thuis zit.

Waarom thuisblijfmoederschap niet zonde is van je opleiding

Je opleiding zegt niets over jou als mens

We hebben hier in het Westen nogal eens de neiging om iemand te beoordelen op basis van zijn werk en/of opleiding. En dat vind ik best vreemd, net als de gedachtengang dat je op basis van je opleiding en functie meer of minder waard zou zijn dan een ander. We hebben vuilnismannen nodig, timmermannen, schilders, leerkrachten, zorgpersoneel en artsen. We hebben iemand nodig die weet hoe ze een groep mensen aanstuurt en we hebben mensen nodig die aangestuurd willen worden.

Kortom, het zou geen klap uit moeten maken welke opleiding ik achter de rug heb. Wat voor mij wél belangrijk is, is hoe ik het leven invul. Of ik keuzes maak waarmee ik de aarde beter probeer achter te laten voor mijn kinderen. Of ik hen leer om anderen te helpen, oprechte complimentjes te geven en om eerlijk te zijn. Dat zou toch belangrijker moeten zijn aan het einde van de dag?

Je groeit als mens door je opleiding

Door een opleiding te doen die betrekking heeft op een onderwerp dat jou raakt als mens, groei je. Of dat nu econometrie is of geschiedenis, zoals ikzelf studeerde. Die groei kun je meenemen als ouder. Zo vond ik het fascinerend om te zien hoe dicht Jodendom, Christendom en Islam bij elkaar liggen in verhalen en opvattingen, maar hoever de religieuzen zelf soms van elkaar denken te staan. Ik leerde begrijpen hoe de gebeurtenissen uit het verleden het heden vormden, hoe bepaalde processen werken en op welke manier de positie van de vrouw beïnvloed werd.

Allemaal zaken die ik de kinderen op een bepaalde manier wil meegeven. Ik wil ze geen religie noch atheïsme opleggen, maar hen zelf laten nadenken over wat ze geloven. Ik wil ze meegeven dat kunnen leren weliswaar handig is, maar dat het minstens zo belangrijk is hoe je in het leven staat. Dat een meer theoretische opleiding niet beter is dan een praktische. Zonder mijn opleiding had ik bepaalde zaken toch minder goed begrepen.

Je geeft het goede voorbeeld

Mij maakt het niet uit welke vervolgopleiding de kinderen doen en op welk niveau dat is, maar wel dát ze na hun middelbare school doorleren om een vak of vaardigheid onder de knie te krijgen. Door zelf te studeren, geef je ze het goede voorbeeld.

Je netwerk groeit

Voor veel mensen heeft het woord ‘netwerken’ een vieze bijsmaak. Ik geloof echter dat als je welgemeend contact onderhoudt, je een fijn netwerk van mensen om je heen verzamelt. Een studie is één van de plekken waar je deze mensen leert kennen. En hoe groter je netwerk, hoe groter ook de kans dat iemand je de hand kan reiken als je op een bepaald moment toch weer in loondienst gaat werken of je kinderen wil helpen aan een stageplek.

Je leven stopt niet als thuisblijfmoeder

Door te stellen dat het zonde is dat je hebt gestudeerd als je daarna ’toch alleen maar lekker’ thuis gaat zitten met de kinderen, impliceert de ander eigenlijk dat je leven dan niets meer waard is. Onzin. Door voor je kinderen te zorgen en hen bepaalde normen en waarden mee te geven, ben je net zo goed van betekenis.

Waarom zou je moeten gaan werken als je kinderen krijgt, als dat je eigenlijk ongelukkig maakt? Puur omdat de maatschappij anders verwacht? Daar geloof ik gewoon niet in. Je geeft liefde, aandacht en een bepaalde mate van rust door thuis te blijven met je kinderen. En daar is nog nooit een kind slechter van geworden.

Nadelen voor de moderne huisvrouw

Ik ben blij en dankbaar, maar of echt alles leuk is? Nee. Soms sta je aangekoekte remsporen weg te bikken of woordelijk mee te mompelen met Peppa Big en dan kan je best weleens denken: heb ik hier dan voor gestudeerd? Bovendien is hetgeen dat je doet niet alleen intensief, maar ook flink ondergewaardeerd. Je leeft samen met mensen die hun kleding op de grond laten vallen en verwachten dat de kabouters het in de betreffende wasmand gooien. Die op de bank ploffen en vermoedelijk hopen dat de volautomatische vaatwasser ook een functie heeft waarmee hij zichzelf uitruimt. Het had een interessant psychologisch experiment kunnen zijn, als het niet af en toe zo ongelooflijk irritant was.

Een criticus kan denken: ga dan gewoon werken in loondienst! Maar dan zit je met de volgende uitdagingen: een gat van inmiddels negen jaar op mijn cv, geen relevante werkervaring én het feit dat wanneer ik nu aan de slag ga, mijn volledige salaris opgaat aan de kinderopvang. En dan hebben we het nog niet gehad over de bijkomende vermoeidheid en het gevoel dat je krijgt als je je tijd verdoet in de file. Dus ook dat is niet altijd meer een optie als thuisblijfmoeder, tenzij je echt bereid bent je carrière uit het slop te trekken en fulltime te gaan ‘knallen’.

Tot slot is er, bij mij althans, soms schuldgevoel. Naar de voormoeders die hun beha’s verbrandden om ons een betere en gelijkwaardigere toekomst te geven. Naar hun moeders die streden voor vrouwenkiesrecht. Naar elke vrouw die ooit vocht voor het leven dat wij nu mogen leven. En naar mijn kinderen en mijn huishouden, omdat ik jaren later eigenlijk gewoon nog steeds precies hetzelfde doe als al die vrouwen ooit ook deden – alleen, bij gebrek aan huishoudschool, van een beduidend lager niveau en een stuk structuurlozer.

Feminisme vs. thuisblijfmoederschap

Lange tijd worstelde ik door dat schuldgevoel met mijn eigen normen en waarden. Het rijmde niet: ik ben feminist, maar zit ook thuis. Dat voelde eigenlijk niet logisch, tot ik een ander inzicht kreeg.

Feminisme betekent voor mij namelijk dat je de keuze hebt om vrouw te leven op een manier die bij jou past. Dat we als samenleving kunnen erkennen dat vrouwen lange tijd een afgedwongen ondergeschoven positie kregen in de maatschappij en dat vrouwen en mannen samenwerken om dit te verbeteren en op te lossen. Daardoor ontstaat namelijk ook ruimte om vrijwillig thuis te zijn met je kinderen, puur omdat jij dat wil. En dus niet omdat het traditie zou zijn dat vrouwen thuis blijven of dat mijn man vindt dat hij meer moet verdienen. Thuisblijven hoeft overigens niet per se voorbehouden te zijn aan de vrouw: mannen kunnen ook prima zorgen voor de kinderen. Het is maar net wat goed voelt in jullie gezin.

Dat ik thuisblijfmoeder ben (of huisvrouw) past bij mij. Ondanks mijn geklaag in de nadelen hierboven, weet ik dat dit is hoe ik het moederschap voor me zag. Het voelt als een natuurlijk proces. Je krijgt kinderen en zorgt voor ze tot ze zelfstandiger de wereld in kunnen. Zeker na het verlies van Nova voelt deze periode met onze jongste bijvoorbeeld als een cadeautje. Het gaat al hard zat en ik wil geen appje krijgen van een ander dat hij zijn eerste stapjes heeft gezet. Niks ten nadele van een ander voor wie dat wel geldt, uiteraard: ik hoop dat zij ook gelukkig is met de (carrière)keus die zij maakte.

Tips voor hoogopgeleide vrouwen die thuisblijfmoeder willen zijn

Inmiddels ga ik mijn negende jaar als huisvrouw in. Ik ben tegen muren aangelopen (doe ik nog steeds weleens) en heb echt weleens overdacht of ik toch niet beter had kunnen gaan werken – dan word je in elk geval aan het eind van de maand gewaardeerd 😉 Toch kom ik steeds tot de conclusie dat dit het best bij mij paat. Juist vanuit die strubbelingen en overwegingen heb ik, denk ik, fijne tips voor andere hoogopgeleide vrouwen die graag thuisblijven voor de kinderen.

Blijf jezelf ontwikkelen

Een van de belangrijkste dingen die ik je wil meegeven. Jij, als mens, bent er ook nog. Zelf begon ik een blog en werkte als freelancer voor verschillende (online) magazines. Ik deed cursussen, schreef e-books en zette meerdere websites op. Ik zou elke moeder adviseren om iets te zoeken waar jij blij van wordt. Doe een online cursus, doe mee aan workshops, zoek een hobby. Het maakt niet uit wat je doet, zolang je je hersenen maar aan het werk zet.

Het voordeel als thuisblijfmoeder is dat je alles in je eigen tijd kunt doen. Al ga je maar elke week een dagdeel aan de slag met iets. Uiteindelijk leverde het mij een eigen bedrijf op en financiële onafhankelijkheid, wat ik zelf prettig vind. Maar zelfs als jij die ambitie niet hebt, kan het alsnog prettig zijn om je te ontwikkelen als mens. Het maakt je echt gelukkiger.

Het thuisblijfouderschap definieert je niet

Misschien is het zo dat je de eerste twee jaar dolgelukkig bent om thuis te zijn met je kind(eren), maar dat het op een gegeven moment weer gaat kriebelen. Je kan prima terugkeren op de werkvloer als dat goed voelt. Pin jezelf niet te veel vast op je huidige manier van leven en gun jezelf de optie om te wisselen als dat op een later moment bij je past.

Zoek andere moeders op

Op een gegeven moment, mijn dochters waren toen 1 en 2, liep ik door de supermarkt. Bij de kaas raakte ik in gesprek met één van de vaste medewerkers. Bij thuiskomst realiseerde ik dat dit oppervlakkige intermezzo voelde als het hoogtepunt van mijn dag. Dat voelde echt belachelijk eenzaam. Voorkom alsjeblieft dat je in die valkuil trapt en zoek andere moeders op. Doe een cursus babyzwemmen of andere vorm van ouder-kindsport. Al ga je vrijwillig een ochtend in het krijspaleis zitten om te speuren naar iemand die minstens zo wanhopig terugkijkt 😉 Contact met andere moeders die in hetzelfde schuitje zitten, is belangrijk om je gelukkig te voelen als mens en als (thuisblijf)moeder. Zeker als je de aansluiting met werkende vriendinnen een beetje gaat missen, is het prettig iemand in je buurt te hebben die weet waar je doorheen gaat.

Geniet van de voordelen

  • Geen stress omdat je morgen een belangrijke deadline te halen hebt, maar je kind zijn matras onderkotst om 04.00 uur ’s ochtends. Als thuisblijfmoeder kan je gewoon thuis blijven en je kind uitzieken.
  • Is het heerlijk weer? Dan stap je spontaan de auto in om naar het strand te rijden, je wandelt richting de kinderboerderij of gaat lekker een rondje fietsen. Heb je daar geen zin in? Dan blijf je gewoon heel de dag in de tuin lummelen.
  • Je ziet (bijna) alle mijlpalen van je kind.
  • Je leven is eenvoudiger en daardoor rustiger.

Bedenk een ritme dat voor jullie werkt

Wat ik graag een jaar of negen geleden had willen weten, is dat ritme echt werkt. Kijk het trucje af van de kinderopvang. Daar werken ze vaak met structuurkaarten en/of dagindelingen. Die kan je zelf ook toepassen – al is het maar omdat het je denkwerk scheelt. In de ochtend, voor het fruit, ga je bijvoorbeeld een rondje wandelen. Je kan samen huishoudelijke klusjes doen, spelletjes spelen en een tv-moment inlassen – zodat je je handen iets meer vrij hebt. Allemaal dingen die voor jonge kinderen heel goed werken, maar voor jou als moeder ook.

Toch ben ik benieuwd naar jullie mening. Vind jij het zonde als een vrouw met hogere opleiding thuis gaat zitten voor de kinderen? Is fulltime moederen als zelfstandig ondernemer weer een vak apart? Of zou jij ook wel thuisblijfmoeder willen zijn?

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Merel

Pedagoog in opleiding Merel (39) is moeder van vijf (Nova* 2020). Dol op zoetigheid en daardoor eeuwig aan de lijn, verdwaalt nog in haar eigen achtertuin en doet op haar eigen manier pogingen de wereld iets mooier te maken. In 2013 studeerde deze historica af op het onderwerp "Pedagogische boeken in de 17e en 18e eeuw". Dat vond ze zo leuk dat ze daarna zelf is gaan bloggen over de opvoeding. Haar leven? Chaos met een gouden randje!

11 gedachten over “Hoogopgeleid én thuisblijfmoeder, zonde van dat diploma?

  1. Ik vind dat je goed bezig bent. Je hebt je hart gevolgd en dat is denk ik het belangrijkste. Zelf mis ik als thuisblijfmoeder wel een collega

  2. IK kan er niks aan doen, maar ik struikel meteen al over de tekst: ‘als moeder vrijwillig thuis te gaan zitten’. Daarin zit al een culturele norm besloten en een oordeel. Want van zitten is helemaal geen sprake als je fulltime voor je kinderen zorgt.

    Ik vind het zo jammer dat fulltime zorgen en opvoeden in de huidige maatschappij wordt gezien als ‘niets doen’ en als nutteloos. Echt superjammer, en een lelijk effect van het kapitalisme, waarin alleen betaalde arbeid telt.

    Dit gaat mij altijd erg aan het hart.

    1. Oeh! Goed punt, zal de tekst gelijk aanpassen. Er is inderdaad weinig zitten bij als je thuis blijft met de kinderen.

      Ben het helemaal met je eens. Ondergewaardeerde taak, terwijl je juist iets heel belangrijks doet door je kinderen groot te brengen. Inmiddels werk ik wel, maar ik weet ook dat je kind opvoeden – ongeacht je opleidingsniveau trouwens, want waarom is het erger als je thuis zit met een WO opleiding dan MBO, je hebt beiden doorgeleerd – zwaarder is dan de meeste betaalde banen.

  3. Ik vind dat je goed bezig bent. Een carrieretijger moet geen kinderen nemen vind ik. Tot en met 6 jaar moeten moeders vind ik echt thuis blijven om voor haar kindje te zorgen. Je maakt alles mee. Je maakt geen kind om hem op de crèche te gooien.

    1. Denk dat het belangrijk is dat iedereen daar een eigen keus in heeft. En je weet ook niet hoe het leven loopt, soms blijkt na de komst van de kinderen dat je zo anders in het leven staat dat uit elkaar gaan de enige optie is. Sommige vrouwen verliezen hun man helaas aan een ongeluk of een ziekte. Als single mom kan je vaak niet thuisblijven met en voor de kinderen, hoe graag je ook zou willen. Als je echt een carrière nastreeft en je man ook, is het krijgen van een kind denk ik inderdaad niet handig in je levensstijl en voor het kind niet echt gezellig.

  4. Ik denk dat dit een artikel is waar de ‘moedermaffia’ zich vol op zou kunnen storten. Dus respect dat je dit goed onderbouwde stuk schrijft en deelt. Ik ben het namelijk helemaal met je eens. Dat gezegd hebbende ben ik na een jaar gestart met mijn blog en ben ik dus eigenlijk wel thuisblijfmoeder, maar tegelijkertijd ondernemer (en inmiddels met een dag in de week werken bij de Moesson komt daar toch meer bij). Maakt dat het anders? Ik weet het niet. Alles hangt van de persoon en de situatie af. En daar kan je alleen maar begrip en respect voor opbrengen, toch?

    Ik ben het volledig met je eens dat niets voor niets is. En ik blijf erbij dat iemand die daar iets van vindt dat mag vinden (eigen mening) maar ik vind het jammer dat er regelmatig een waarde oordeel aan wordt gehangen. Men zou meer op zichzelf moeten letten en minder op een ander. Want eigenlijk zegt dat meer over die persoon, denk ik dan. Misschien blijf ik vaag. Maar je kent mij inmiddels wel 🙂

    1. Goed punt, het wordt zo’n grijs gebied he? We zijn allebei ondernemer, maar wel thuis met en voor de kinderen geloof ik. Maar goed, waar ik het ook mee eens ben is dat het onnodig is om overal maar waardeoordelen aan te hangen. Per slot van rekening doen we allemaal wat we denken dat goed is voor de kinderen, of het nu linksom of rechtsom is. Zolang je de keuze met liefde maakt, kan er toch weinig fout zijn? Je kan hoogstens zeggen dat iets gewoon niet zo voor jou is, daar is niks mis mee (en het is maar goed ook dat we allemaal anders zijn).

  5. Ik denk dat iedereen vooral altijd moet doen waar hij of zij zich goed bij voelt. Of je nu een hoge of lage opleiding hebt of wat dan ook. Naar je gevoel luisteren is het aller belangrijkste

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Terug naar boven