BOOS doet ook dit jaar weer een hoop stof opwaaien. Tim Hofman zet in zijn meest recente aflevering de aanval in op o.a. de familie Bellinga, inmiddels geruime tijd bedreven in het maken van familievlogs. Uit onderzoek blijkt namelijk dat dit schadelijk kan zijn voor kinderen, dus dat voorzichtigheid altijd geboden is bij het in beeld brengen van je kinderen. In dit artikel ga ik hier dieper op in. Waarom is het schadelijk? Wat zijn je taken als ouders en wat zou er beter kunnen?
Over de familie Bellinga
Een populaire familie
Of je nu fan bent of niet, je kunt niet ontkennen dat ze in elk geval op zakelijk vlak iets goed doen. Met meer dan een half miljoen YouTube abonnees, theatershow, een boek, magazine en meerdere films op hun naam hebben ze een prima verdienmodel. Toch is er ook kritiek op de werkwijze van deze ouders. Fara en Daniël brengen hun kinderen veel in beeld, ze krijgen overmatig veel aandacht en behoorlijk wat producten toegestuurd – die tegen betaling worden getest. Bovendien zijn er genoeg filmpjes waarop de kinderen huilend of anderszins kwetsbaar in beeld komen, zoals wanneer Luan Bellinga zijn seksuele geaardheid bespreekt – op jonge leeftijd. Het is een manier van leven waar de kinderen niets over te zeggen hebben gehad. In hoeverre zullen ze dit later nog fijn vinden?
Mama- en familiebloggers: je gezin als verdienmodel?
Het voelt een beetje flauw om één familie neer te zetten als boegbeeld van de hele discussie, omdat dit natuurlijk veel vaker voorkomt. Je ziet soortgelijke dingen bij mommy- en daddyvloggers, maar ook op andere socials zoals Instagram en TikTok gebeuren. Moeders die hun kind op een bepaalde manier in beeld brengen waarbij je vraagtekens kunt zetten. Want hoe rechtvaardig je filmpjes waarop een kind kwetsbaar is, bang of huilend? Je kunt stellen dat dit geen reclamefilmpjes zijn en dat er op dat moment geen geld wordt verdiend, maar ze dragen wel bij aan de populariteit van een account. En we weten allemaal: hoe meer likes en volgers, des te hoger de bedragen worden die je op een ander moment vangt voor promoties, reviews en andere vormen van reclame op je account.
BOOS over familievlogs en gezinfluencers
Ik heb inmiddels de hele aflevering van BOOS gekeken, waarin meerdere deskundigen aan het woord komen en geraadpleegd zijn. Ze lijken het in elk geval grotendeels met elkaar eens: familievloggen kán schadelijk zijn voor het zelfbeeld van de betrokken kinderen, de manier waarop ze een online imago krijgen toebedeeld en, hoewel het nog altijd een grijs en ongereguleerd gebied is, dit valt eigenlijk onder kinderarbeid. Bovendien kunnen filmpjes en foto’s terechtkomen in netwerken van pedofielen.
Hoewel ik soms de kriebels krijg van de manier waarop Tim interviews afneemt, vind ik wel dat hij hier een heel sterk onderwerp te pakken heeft én dat hij heel duidelijk de risico’s bespreekt. Daarbij zijn de vlogbeelden die hij toont daadwerkelijk afkomstig uit video’s die o.a. de Bellinga’s en Koetlife met hun volle verstand online hebben gezet. Het geeft een redelijk beeld van hoever mensen willen gaan voor de fame. Dat laatste geeft vader Bellinga overigens ook toe in een interview: toen hij merkte dat de kinderen het goed deden in hun filmpjes en een lekker verdienmodel waren, besloten ze over te stappen op familievloggen. Je wil immers niet de boot gemist hebben, als je later terugkijkt…
De aflevering over familievloggers
Heb je hem nog niet gezien? Hier vind je de betreffende video van BOOS.
Belangrijke discussie
Tussen de excessen, zoals de Amerikaanse Ruby Franke, en ouders die hun kinderen helemaal niet in beeld brengen, vind je een heel groot, grijs gebied. Wanneer wordt het schadelijk om kinderen in beeld te brengen? In hoeverre kan een kind voor de puberteit beslissen of die op de lange termijn nog steeds zo enthousiast is over diens bekendheid? Welke effecten heeft het op je sociale leven, op het beeld dat mensen van je krijgen en, nog belangrijker, op je zelfbeeld?
In het artikel Sharenting of parenting op De Mamagids ging ik hier ook al eens op in. Sommige ouders beginnen vanaf de babytijd met een eigen Instagramkanaal waar ze hun kleintje aanbieden als #brandrep. Anderen bouwen een heel imago rondom het kind, waardoor de buitenwereld al een beeld van hem of haar heeft – voor hij zijn eigen persoonlijkheid kan ontwikkelen. Een derde deelt foto’s van zijn kind in bikini en komt daarmee ongewild terecht in een online pedofielennetwerk. Dit zijn nogal wat zaken die discutabel zijn en in mijn ogen ook moeten blijven.
Kinderen vragen er namelijk niet om. Ouders hebben de verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met hun belangen. En wij als maatschappij hebben de taak om hier regelmatig kritisch over na te blijven denken. Per slot van rekening zijn we de eerste generatie die hiermee te maken krijgt, en we kunnen nog niet goed zeggen welke langetermijngevolgen het vloggen heeft – zowel voor de kinderen als op de manier waarop ouders zich naar hun kind toe (gaan) gedragen. Aan welke kant van de discussie je ook staat, de tijd zal het leren.
Sommige zaken zijn vrij duidelijk. Ik heb namelijk weleens een mamablogger tegen haar kind horen mopperen dat ze meer moest lachen voor de foto, omdat het een uitnodiging betrof. Een ander vroeg haar kind opnieuw in de ballenbak te springen, want ‘het staat nog niet goed op beeld’. Dan schiet je je doel volgens mij voorbij. Maar dat vage grijze gebied, daarover moeten we blijven nadenken in het belang van onze kinderen.
Wil je meer weten over Ruby Franke en haar controversiële verhaal? Op Disney+ staat nu ‘Devil in the family: the fall of Ruby Franke’, een documentaire waarin de opkomst van deze bekende familievlogger wordt getoond, maar vooral ook de kindermishandeling die daarop volgde. Haar YouTube-kanaal 8 passengers bestaat niet meer, maar was mateloos populair. Meer hierover lees je in dit artikel. Een andere interessante documentaire staat op Netfix, Bad influence: the dark side of kidfluencing.
Wat ik ervan vind?
Over de aflevering van BOOS
Eigenlijk wilde ik al binnen twintig minuten stoppen met kijken. Mijn maag draaide om. Je ziet namelijk hoe een meisje de MRI in gaat, keihard huilend. Vervolgens komt haar vader in beeld die enigszins besmuikt opmerkt dat het hele ziekenhuis haar kan horen. Haar moeder zit naast de MRI scan en houdt haar hand vast, maar, zoals Justine Pardoen terecht opmerkt, wel met een camera in haar hand.
Ik ben de laatste die beweert alles goed te doen binnen het ouderschap. Maar je kind, die zo overduidelijk jouw liefde en aandacht nodig heeft op dat moment, filmen? En hoe kan een ziekenhuis dit überhaupt toelaten, want naar mijn mening hoort een medische aangelegenheid altijd privé te zijn. Deze beelden staan gewoon op YouTube, voor iedereen toegankelijk. Dat meisje is zo ontzettend kwetsbaar op dat moment. Ik vind het zacht gezegd bijzonder dat niemand ingreep.
Uiteindelijk heb ik de rest van de aflevering bekeken. Het sluit eigenlijk aan op de mening die ik al had. Ik vind over het algemeen dat ouders moeten doen wat hen goeddunkt en gelukkig gaat dat 9 van de 10 keer gewoon goed. Tegelijkertijd zijn dit soort situaties een reden dat er volgens mij meer en betere wetgeving moet komen die aansluit op de bescherming van deze kinderen. Zowel het kwetsbaar in beeld tonen als het verdienen van geld aan je kinderen, hoort niet onbeperkt mogelijk te zijn. Ook 24/7 een camera op je neus (kunnen) krijgen, lijkt me niet gezond.
Helemaal geen kinderen meer online?
Persoonlijk geloof ik niet dat het weren van kinderen uit online video’s nodig is. Sommige filmpjes zijn ontzettend schattig of grappig. Zolang je kind maar niet het hoofdonderwerp van je account is, denk ik dat er best veel mogelijk is. Zo volg ik de Huismuts wél al jaren. Zij brengt haar kinderen ook in beeld, alleen dan op een organische manier en eigenlijk altijd door de ogen van Rachel. Hoe zij het ouderschap beleeft, hoe zij geniet van haar dochters. Ik heb niet het idee dat haar kinderen trucjes moeten doen om meer volgers te trekken. Daarmee laat ze zien hoe het ook kan.
De sleutel zit hem volgens mij in het waarborgen van de (online) veiligheid van je kinderen. Dat zou de basis moeten zijn. Kinderen van onder de twaalf zijn daarbij extra kwetsbaar. Zij zitten nog niet in de puberteit. Ook wanneer je hen naar hun persoonlijke mening vraagt, zijn ze volgens mij nog niet volledig in staat een goede inschatting te maken van de risico’s op de lange termijn. Daar zal je als ouder goed over na moeten denken en regelmatig stilstaan of je je eerdere mening moet (her)evalueren.
Volg ik zelf mommy-accounts en familievlogs?
Nee, ik vind het sowieso niet zo interessant wanneer de kinderen prominent in beeld komen – tenzij ik ze persoonlijk ken. Ik volg andere moeders alleen als zij op een realistische manier in beeld brengen hoe zij het ouderschap beleven, omdat daar mijn interesse ligt. Het is dan een vorm van inspiratie (of gedeelde ergernis/wanhoop).
Waar ik niet zoveel mee kan zijn mommy- en daddy-acounts die heel zoetsappig aanvoelen. Waarbij ouders hoogstens ‘slachtoffer’ zijn van hun ouderliefde en weinig tonen over de soms minder fraaie kant van het ouderschap. Misschien ervaren zij het ook heel erg kumbaya my lord hoor, dat kan. Maar ik denk dat het soms ook een onrealistisch beeld kan scheppen waardoor jonge ouders het gevoel kunnen krijgen dat zij falen, omdat ze het niet altijd leuk vinden of zelfs zwaar. Maar goed, ik hoef dat natuurlijk ook niet leuk te vinden; ik behoor gewoon niet tot hun doelgroep en dat is prima.
En tot slot vind ik familievloggers dus ook niet leuk om te zien. Mijn kinderen mogen er niet naar kijken, omdat ik denk dat het geen goed voorbeeld is voor hen. Natuurlijk kijken ze heus weleens, al dan niet stiekem, maar niet zo vaak als ze zouden willen. En we bespreken bepaalde dingen ook: hoe zou jij het vinden als..? Niks ten nadele van de betreffende families of kinderen verder, ik heb gewoon liever dat ze niet opgroeien met een wereldbeeld waarin het prima is als je non-stop op camera zou kunnen komen.
En het bloggen over je kinderen dan?
Ik las mijn artikel zelf terug en dacht: “Tja, hoe rechtvaardig ik mijn eigen persoonlijke blogs? Kunnen die geen kwaad op de lange termijn?”
Het is een vraag waarmee ik regelmatig worstel. Terecht, geloof ik. Soms kom ik namelijk weleens terug op eerdere teksten en dan besef ik dat het allemaal wel wat minder persoonlijk mag, in dat geval pas ik mijn teksten aan naar een algemener artikel of verwijder ik ze in zijn geheel. Mijn doel met zowel Lotus Writings als De Mamagids is het inspireren en informeren van andere ouders. Soms taboedoorbrekend, zoals wanneer ik spreek over het langdurig geven van borstvoeding of co-sleepen. Daarbij probeer ik altijd de kant van mij als moeder te laten zien, om andere ouders te leren dat het oké is wanneer je in bepaalde situaties je gevoel volgt en niet langer ‘het boekje’.
Daarbij probeer ik ook op de lange termijn te kijken: hoe denken ze over dit stuk wanneer ze 15 zijn en hun vrienden dit lezen? Is het te kwetsbaar? Zouden ze dit gênant kunnen gaan vinden? Als ik ook maar enigszins vermoed dat het hen ooit beschaamt, dan plaats ik het artikel toch maa niet of pas ik het, als gezegd, aan. Maar ik blijf het wel een lastige vinden, omdat je natuurlijk niet alles kunt inschatten en ook weleens een misser maakt. Tegelijkertijd geloof ik dat dat het belangrijkst is: dat je altijd kritisch blijft nadenken en (her)evalueren wat je doet, met het belang van je kinderen voorop.
Ik ben benieuwd of jij de aflevering van BOOS over familievloggers hebt gezien. Hoe vond jij het? Ben jij het met me eens dat het in beeld brengen van je kinderen gereguleerd moet worden of is alles mogelijk wat jou betreft?
Volg je Lotus Writings al op Pinterest?
Uitgelichte afbeelding ©etonastenka – Shutterstock
