Hoe ga je om met een driftbui bij je kleuter?

Kleuters kunnen pittige driftbuien hebben die behoorlijk veel energie kosten. De hamvraag is vooral: hoe kom je eraan en (meer nog) hoe kom je er weer vanaf? In dit artikel kan je lezen war kleuterdriftbuien precies vandaan komen, hoe je hiermee kunt omgaan en op welke manier je ze soms zelfs kan voorkomen. Informatie dus en tips waarmee je verder komt. Succes!

Kleuterdriftbuien: een nieuwe uitdaging

Dacht je dat je de meeste driftbuien al achter de rug had in de dreumes- en peutertijd? Helaas, ook kleuters kunnen behoorlijk kwaad worden om – ogenschijnlijk – niets. Dat kan best veel van je vragen: de boosheid kost energie, zowel bij je kleuter als bij jou. Bovendien zijn kleuterdriftbuien van een heel ander niveau. Ze zijn feller, vaak intenser dan voorheen. Zeker als je een temperamentvol kind hebt.

Hoe ga je hier nu precies mee om? Voor je kunt gaan oplossen, is het handig als je eerst begrijpt waar die enorme driftbuien vandaan kunnen komen bij kleuters. Vervolgens kan je daarop inspelen en wellicht een deel van de boosheid voorkomen.

Waar komen driftbuien bij kleuters vandaan?

Eigenlijk geldt misschien wel voor alle driftbuien dat er drie dingen aan ten grondslag kunnen liggen, zowel bij kleuters als jongere of oudere kinderen en zelfs volwassenen:

  • Onmacht
  • Frustratie
  • Overprikkeling
  • Gebeurtenissen

Zelfs kleuters met een grote woordenschat kunnen het soms echt lastig hebben om exact uit te leggen waar het toch aan scheelt. De enige reactie die voor hen overblijft, is heel primair: schelden, soms agressie en vaak schreeuwen of mopperen.

Kleuterdriftbuien door onmacht

Stel je voor dat je in een ander land bent waar je de taal redelijk machtig bent, maar niet zodanig dat je je volledig kan uitdrukken. Er gebeurt iets waarover je graag je mening of gevoel zou willen uiten, maar het lukt niet omdat je de juiste woorden niet kent. Wat ervaar je dan? Die onmacht kan je kleuter ook voelen als hij graag iets onder woorden brengt, maar nog niet goed weet hoe. Dat kan leiden tot frustratie en driftbuien.

Kleuterdriftbuien door frustratie

De belevingswereld van kleuters wordt steeds groter. Aan de ene kant zijn ze al best groot. Soms mogen ze zonder toezicht buitenspelen of helpen met bepaalde taken die jij ze geeft. Tegelijkertijd zijn er ook zaken die je nog verbied met oog op hun veiligheid, zoals spelen in het park of alleen boodschappen doen. En wat te denken van iets heel graag willen, maar nog niet kunnen (veters strikken, doorgaan naar het volgende badje bij zwemles of andere vaardigheden die ze slecht onder de knie krijgen). Dat kan behoorlijk frustrerend zijn, zeker als je het zo ontzettend graag zelf zou willen kunnen.

Kleuterdriftbuien door overprikkeling

Het kan ook soms zo zijn dan je kleuter simpelweg een ‘vol hoofd’ heeft na een dag school. Zeker wanneer ze nog maar net op de basisschool zitten of groep 2 kort geleden begonnen is, moeten ze schakelen naar het schoolritme. Best lastig als je eerst zes weken vrij was. Alle prikkels in de klas (kleine botsingen met klasgenoten, andere regels dan thuis, netjes gedragen zoals de juf verwacht) komen er thuis uit, waar het veilig is. Zeker kinderen die doorgaans vrij timide zijn in een groep en allerlei ervaringen in zich opnemen, hebben de ruimte nodig om zich te kunnen ontladen.

Kleuterdriftbui door een gebeurtenis

Wanneer er iets heftigs gebeurt in het leven van je kind, heeft dat invloed op zijn gedrag. En of dit nu heftig is op zijn eigen niveau of groter dan dat (echtscheiding, overlijden van een dierbare of een nieuwsbericht dat ze niet helemaal goed kunnen bevatten), is irrelevant. Je kleuter heeft er last van en moet dit verwerken. Iets kleins kan vervolgens leiden tot een flinke driftbui.

Invloed van de buitenwereld op je kleuter

De buitenwereld is een belangrijke factor bij het ontstaan van driftbuien bij kleuters. Er gebeurt veel in het leven van je kind (school, beginnende en ontwikkelende vriendschappen, sportclubjes) en ze moeten eigenlijk op jonge leeftijd al best veel doen en kunnen. Ook kopiëren ze soms gedrag van anderen en krijgen soms minder slaap dan ze nodig zouden hebben. Alles bij elkaar opgeteld, komt het eruit op een ander moment. Vaak in de vorm van een driftbui of een flink potje huilen. Het hoort erbij, maar dat maakt het niet per se leuker.

Hoe kan je je kleuter helpen zijn gevoel beter te verwoorden en minder driftig te worden? En hoe reageer je zelf op die kleuterdriftbuien?

Hoe ga je om met driftbuien bij je kleuter?

Probeer zo rustig mogelijk te blijven

Onthoud dat de driftbui niet persoonlijk naar jou toe gericht is, maar een uiting van frustratie, onmacht of overprikkeling die eruit moet. Als jij vervolgens begint te schreeuwen (hoe menselijk ook), maakt dat de situatie vaak niet beter. Sterker nog, het kan een extra druppel betekenen in de toch al overvolle emmer van je zoon of dochter. Vergeet ook niet dat kinderen imiteren. Wanneer jij woedend reageert, waarom zouden zij het dan anders aanpakken?

Stel wel grenzen aan het gedrag van je kind. Dat je begrip hebt voor de boosheid van je kleuter, betekent niet dat ieder gedrag ongeoorloofd geuit mag worden. Slaan en schoppen doe je niet naar elkaar, iemand uitschelden ook niet.

Bied je kind een plek om uit te razen

Boosheid is een emotie. En die emotie is heel menselijk, net als verdriet en blijdschap. Dat je kind de boosheid voelt is dus niet verkeerd, maar hoe hij hem beleefd kan je wel in bepaalde banen leiden. Maak bijvoorbeeld samen een plekje waar je zoon of dochter naartoe kan als hij heel driftig is en waar je kleuter mag blijven zitten tot hij weer wat kalmer is.

Leg uit dat het uit de situatie te stappen geen vorm van straf is, maar dat het kan helpen om even tot tien te tellen op een andere plek. Misschien kan je kleuter ook uitleggen wat hij nodig heeft om rustiger te worden? Sommige kinderen tekenen graag, anderen schrijven het liever op en een derde vindt het prettig om even te schreeuwen in een kussen. Op deze manier geef je je kind handvatten om ook op latere leeftijd om te gaan met driftbuien.

Stamp het eruit

Als je merkt dat je kleuter heel graag iets kapot wil maken of begint te slaan, pak dan een kussen of boksbal en daag hem uit om de frustratie hierop te botvieren. Of laat je kind even flink stampen op de gang. Je leert zo gelijk dat je elkaar geen pijn mag doen, maar dat een kussen een veilige manier is om toch je woede te uiten.

Praat over de oorzaak

Zodra je kleuter weer wat gekalmeerd is, is het vaak ook mogelijk om te achterhalen waar die enorme driftbui toch vandaan kwam. ‘Kan je me vertellen waarom je zo boos werd?’ is een prima ingang tot een gesprek met je kleuter. Als je de oorzaak weet is het vaak een stuk makkelijker om er goed mee om te gaan.

Marieke: ‘Onze dochter kwam regelmatig kwaad uit school. Ze is nogal een dromer en stond vaak als laatst nog op het plein, wilde vervolgens spelen en dan was iedereen natuurlijk al weg. Gevolg? Een driftbui van jewelste. In eerste instantie vond ik het vooral vaak irritant en wilde vanuit mijn eigen, volwassen, perspectief reageren dat ze dan maar eerder moest afspreken. Maar toen besefte ik dat ze helemaal geen idee had hoe het werkte met die speelafspraakjes. Toen ik uitlegde dat het handig is om al onder schooltijd af te spreken, leerde ze tijdig vragen. Ze voelde zich begrepen en ik ben blij dat ik haar kon helpen. De driftbuien zijn zoveel minder inmiddels.’

Zoek een oplossing voor de woede

Misschien is je kind boos omdat hij graag snoepjes wil in de supermarkt en jij niet? Dan kan het helpen hen een andere taak te geven. Laat ze zoeken naar de kaas of broodjes in een papieren zak doen. Komt de driftbui doordat jij kleding uitzocht vanmorgen ‘die ook nog eens niet lekker zit’, laat hen dan ’s avonds een setje uitkiezen waar ze zich wel blij in voelen. Dat kan je bij een kleuter vaak nog aanpakken door ze de keus uit twee shirts te geven bijvoorbeeld.

Het is niet nodig om je kind altijd zijn zin te geven, maar begrip tonen en daadwerkelijk erkennen dat je kleuter iets meegemaakt heeft wat behoorlijk frustrerend is, kan helpen. Je doet dit door te benoemen wat je ziet: ‘Je baalt heel erg omdat je zo graag een snoepje wilde, hè? Morgenmiddag na school kan je weer iets nemen. Nu eten we wat fruit. Wil je liever appel of banaan?’ (uiteraard wel iets natuurlijker dan hier geschreven staat, op een manier die bij jullie past).

Negeer de driftbui niet

Als je een kind negeert, zeg je eigenlijk impliciet dat wat hij voelt onbelangrijk is. Dat is toch niet wat je wil meegeven? Als je toch graag je punt wil maken, kan je beter kiezen om het ongewenste gedrag linkt te laten liggen en te kijken naar de oorzaak. Zo leer je hen zelf ook te kijken naar het onderliggende verdriet dat de woede veroorzaakt en hoe je kan omgaan met boosheid. Per slot van rekening zijn ze nog maar jong: 4-6 jaar. Op die leeftijd heb je je ouders nog heel hard nodig.

Zorg dat je zelf voldoende bent uitgerust

We kennen allemaal dat gevoel na een gebroken nacht: je bent doodop, wil het liefst bijslapen, maar die mogelijkheid is er niet. Tel daar een puberende kleuter bij op en de feestvreugde is compleet. Doordat je zelf hartstikke moe bent en misschien overprikkeld, zorgt zo’n driftbui bij je kleuter ook makkelijker dat jij je geduld verliest. Bovendien voelen kinderen het haarfijn aan wanneer jij niet lekker in je vel zit. Dan lijken ze slechter te luisteren en testen je geduld nog meer dan anders. Om die vicieuze cirkel te doorbreken, is het aan te raden op tijd naar bed te gaan en overdag (wellicht onder schooltijd) voldoende rustmomenten te nemen voor jezelf.

Vraag hulp wanneer je er niet uitkomt

Helpt bovenstaande niets, maar voel jij je steeds meer gesloopt? Vraag dan om hulp. Misschien aan een goede vriend(in) of zelfs een deskundige. Buitenstaanders kijken toch anders (en met minder emotie) naar de situatie en kunnen je net de handvatten aanreiken die je uit wanhoop niet meer ziet. Zodat je weer vooruit kan in plaats van, gevoelsmatig, achteruit.

Bovendien weet je niet of er een onderliggende oorzaak is. Denk aan het verwerken van een scheiding, overlijden of zelfs een ontwikkelingsaandoening. Dat staat buiten jouw macht en je komt er maar op één manier achter of er echt meer aan de hand is met je kleuter.

tips zo kan je driftbuien bij kleuter voorkomen
©Lena Ogurtsova -Shutterstock

Hoe kan je driftbuien bij kleuters voorkomen?

Gebruik zoveel mogelijk woorden om emoties aan te duiden

Soms is het lastig voor je kind om zijn gevoel onder woorden te brengen. Dat leidt tot frustratie en vervolgens tot driftbuien. Om je kleuter een handje te helpen, is het slim om emoties zoveel mogelijk te benoemen – niet alleen op de moeilijke momenten, maar juist ook tijdens de normale dingen. ‘Ik krijg deze veter maar niet los, erg frustrerend’, ‘ik moest denken aan opa en hoe ik hem mis, dat maakt me erg verdrietig’, ‘het kwetst me dat je dat zegt, verwoord het eens op een andere manier?’

Dit haalt de boosheid niet per se weg overigens, maar helpt je kind wel om te benoemen waar het aan scheelt. Zo kan jij er vervolgens vaak makkelijker en beter op inspelen.

Voorkom een overdaad aan prikkels (waar mogelijk)

Om te zorgen dat de hoeveelheid prikkels je kind geen parten gaat spelen, kan je ervoor kiezen om deze te minimaliseren. Zo is het helemaal niet erg om een beginnende kleuter nog even geen afspraakjes na schooltijd te laten maken met klasgenoten. Ook kan het schelen als je schermtijd beperkt en je kleuter in plaats daarvan lekker laat spelen met houten speelgoed of sensomotorisch spelmateriaal. Maak bijvoorbeeld je eigen slijm of pak het kinetisch zand erbij.

Bied ruimte om te relaxen

Omdat driftbuien soms ook kunnen ontstaan door (over)vermoeidheid kan het schelen om even een pas op de plaats te maken. Richt een lekker plekje in op de bank, bouw samen een tent in de woonkamer en lees voor uit zijn lievelingsboek. Benoem eventueel ook dat het een drukke dag was en erken dat er iets speelt. De persoonlijke aandacht en de ruimte voor zijn gevoel, kan een hevige driftbui voorkomen, doordat je erover praat voor het uitgroeit tot meer.

Maar: echt voorkomen kan je die kleuterdriftbuien natuurlijk niet

Het is onderdeel van de ontwikkeling. Je kind ontwikkelt zich op emotioneel gebied, moet bepaalde zaken verwerken en boosheid is daar een uiting van. Het beheersen van die boosheid is een taak op zich: dat lukt ons als volwassenen al niet altijd, laat staan dat een kind van 4-6 jaar oud dit voor elkaar zou kunnen krijgen.

Wat je als ouders wél kunt doen, is leren hoe je kunt omgaan met boosheid. Laat ze voelen hoe die boosheid opkomt en weer weggaat, geef handvatten waarmee ze er op een constructieve manier mee kunnen omgaan en laat zien dat ook vanuit driftbuien soms hele mooie dingen komen (als je samen een oplossing bedenkt bijvoorbeeld). Op die manier help je ze op een gezonde manier omgaan met boosheid en bied je de ruimte aan ál hun gevoel.

Kleuterdriftbuien brengen je weer in een nieuwe fase! Enerverend, vermoeiend, maar uiteindelijk zijn ze ook heel nuttig. Met bovenstaande tips help je je kind er beter mee omgaan. Merk jij dat de driftbuien veranderden toen je kind de kleuterleeftijd bereikte? Helpt het dat hij zich beter kan verwoorden?

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Redactie

De Mamagids is hét online handboek voor moeders die fouten durven maken. Vol handige tips voor als je het even niet weet, herkenbare verhalen en ervaringen van lezeressen. Omdat je nooit de enige bent!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Terug naar boven