Kan je je bemoeien met vriendschappen van je kind?

Waar de meeste kinderen heel gezellig zijn, kan het weleens voorkomen dat je kind thuiskomt met een vriendje of vriendinnetje waar je haren van overeind gaan staan. Voor jou is hij of zij echt een no go maar hoe vertel je dat aan je eigen kind? Hoe voorkom je het tegenovergestelde (en dat je kind steeds sterker naar de ander toetrekt) en dat je zoon of dochter zich tegen jou gaat afzetten? En mag je je eigenlijk wel bemoeien met een, in jouw ogen, verkeerde vriendschap?

Minder fijne vriendschappen van je kind

Basisschool leeftijd

Meestal komen foute vrienden pas in beeld als je kind (bijna) naar de middelbare school gaat, maar ook op de basisschool lopen nog weleens wat bijzondere exemplaren rond. Vaak het slachtoffer van een onveilige thuissituatie of het resultaat van een opvoedstijl die ver van de jouwe ligt, maar niettemin vervelend. Denk aan kinderen die schelden als een bootwerker, stelen, chanteren, liegen en brutaal van alles opentrekken. Hoewel het gezond is om je kind te laten omgaan met verschillende soorten mensen, kan het behoorlijk op je zenuwen werken (en bovendien wil je niet dat je kind in bepaald gedrag, zoals liegen en stelen, wordt meegetrokken).

Vriendschappen in de puberteit

Eenzelfde soort vriendschappen zie je in de puberteit. Het verschil is echter dat een aanzienlijk deel van de vriendschap buiten je blikveld plaatsvindt. Dat maakt het lastiger om hier enige controle op uit te oefenen. Je kan immers niet bepalen wie bij je kind in de klas zit en met wie ze op school graag omgaan, om maar iets te noemen. Ook ken je de ouders van de anderen vaak niet meer (zo goed).

Wanneer is een vriendschap fout?

Zonder met vingers te wijzen, is een vriendschap te bestempelen als ‘fout’ wanneer je kind zich onder invloed van de ander ineens anders gaat gedragen en dingen doet die principieel niet bij jouw opvoeding en wereldbeeld passen:

  • Drugs gebruiken
  • Stelen
  • Pesten
  • Liegen
  • Stiekem alcohol drinken
  • Roken
  • Seks (op jonge leeftijd, met oudere mannen en/of onveilig)
  • Intensief bezig zijn met afvallen

Dit zijn zaken die je niet wil, omdat het moreel gezien verwerpelijk is of je kind fysiek benadeelt. Met name alcohol en drugs kunnen hem in gevaar brengen of maken de overstap naar een sterker genotsmiddel kleiner. Zo kan iets misschien in eerste instantie lijken op af en toe een onschuldige joint en eindigen met een cocaïneverslaving.

Houd ook in gedachten dat het niet zover hoeft te gaan: jullie hebben je kind opgevoed en daar blijft vaak meer van hangen dan je denkt. Het is alleen lastig inschatten of je te maken hebt met een extremere variant of (relatief) onschuldig uitproberen.

Voor je je bemoeit met de vriendschap van je kind

Voor je gelijk op je achterste benen staat en korte metten wil maken met deze ‘foute’ vriendschap, is het goed om je een aantal dingen kritisch af te vragen.

Hoe serieus is de vriendschap?

Misschien is het een vriendschap die net de zomer overleeft en daarna weer doodbloedt. Soms is het goed om er niet te veel aandacht aan te schenken, dan lost het zich vanzelf weer op. Want jij kan door je levenservaring sneller zien welk vlees je in de kuip hebt; je tiener moet dit nog leren. Het kan dus zinvol zijn de zaak in eerste instantie aan te kijken. Op het moment dat je kind merkt dat deze persoon bepaald gedrag vertoont dat hij niet door de beugel vindt kunnen, kan dat een reden zijn om de vriendschap weer af te kappen. En daar heb je niks voor hoeven doen.

Wat is het aandeel van je kind in de situatie?

De enige factor waar je echt invloed op kan hebben, is je kind. Daarom is het echt belangrijk om goed na te denken wat de precieze oorzaak is van bepaald gedrag. Speelt bij hem of haar vooral onzekerheid of angst? Dan vergt dat natuurlijk een compleet andere aanpak dan puberale opstandigheid.

  1. Sommige onzekere kinderen zoeken een vorm van bescherming bij iemand die (mentaal) sterker is. Dat lijkt op dat moment heel prettig, al maakt het hen ook kwetsbaar en gemakkelijk te beïnvloeden. Hoewel kwetsbaarheid op zichzelf niet verkeerd is, kan hij je kind wel in gevaar brengen. Wanneer de ander bijvoorbeeld roept dat je zoon of dochter voor zichzelf moet opkomen en bovendien zelf mag bepalen met wie hij/zij omgaat, bestaat de kans dat ze dit gedrag tegenover jou gaan herhalen.
  2. Je kind wordt onder druk gezet door de ander en handelt uit angst.
  3. Het kan ook een bepaalde rebelsheid zijn die je puber laat zien. Hij wil duidelijk maken dat je het niet langer voor het zeggen hebt en doet expres alles tegen jouw principes in.
  4. Sommige pubers zijn zelf de aanstichter. Dat jij altijd een heel relaxed kind hebt, betekent niet dat hij dit buitenshuis ook is.

Vraag je af waarom je deze vriendschap zo sterk afkeurt: is het terecht?

Wanneer de foute vriend(in) in kwestie binnenstapt, voel je meteen aan je water dat dit niks is. Maar hoe komt dat eigenlijk?

  • Ken je hem of haar van vroeger?
  • Begroet hij je niet bij binnenkomst?
  • Zit ze heel de middag alleen maar op haar telefoon?
  • Heeft iemand een afkomst waar je slechte verhalen over hebt gehoord?
  • Praat hij op een onbeschofte manier over anderen?
  • Reageert ze denigrerend naar je dochter toe?

Welke oorzaak er ook aan ten grondslag ligt, het is goed om te bedenken in hoeverre iets daadwerkelijk kwaad kan. Manieren moet je soms leren – daar kan aan worden geschaafd. Maar neerbuigend praten naar jouw kind toe en hem of haar willen isoleren is een ander verhaal. Kortom, bekijk wat de oorzaak is en bedenk hoe je daar op een goede manier mee omgaat.

Fouten maken mag

Hoe lastig en pijnlijk het soms is, sommige fouten moet je kind zelf maken. In het geval van drugs geldt dit uiteraard niet. Maar als je het idee hebt dat haar nieuwe vriendje waarschijnlijk zal vreemdgaan binnen nu en een maand en zij het niet wil zien, dan kan je er ook voor kiezen om het los te laten en wanneer nodig haar tranen te drogen. Dat scheelt in elk geval eindeloze discussies waarin ze het (onterecht) voor hem opneemt. En vergeet niet: ook jij kan het fout hebben.

Kan je de vriend(in) in kwestie een tweede kans geven?

Een lastige, maar soms wel nodig. Ben je in staat door je eerste oordeel heen te prikken en de ander een nieuwe kans te geven? Misschien is je voorgevoel feilloos. Misschien kan het helpen om toch je best te doen en iemand anders te benaderen. Het kan namelijk ook voorkomen dat de ‘foute vriend’ jullie intimiderend vindt en daarom een bepaalde gereserveerdheid heeft. Door zelf open te staan en je best te doen, bestaat er een kans dat het uiteindelijk toch allemaal meevalt.  

Ben jij de aangewezen persoon voor een gesprek?

Hoe goed is jullie band op het moment? Denk je dat je kind het van jou aanneemt als je bepaalde opmerkingen maakt aan het adres van deze vriend(in)? Of kan het zinvol zijn een ander in te schakelen die nu beter tot hem doordringt? Het is goed om hier bewust bij stil te staan. Wanneer jij namelijk het gesprek aangaat, is het belangrijk dat dit zo gemoedelijk mogelijk verloopt en je je kind niet nog meer de verkeerde richting in duwt.

Wanneer mag je grenzen stellen aan vriendschappen van je kind?

Sommige situaties zijn niet op te lossen met een open houding en een nieuwe poging de ander te omarmen. Het gaat dan om vriendschappen waardoor je kind bepaald gedrag vertoont dat compleet in strijd is met jullie normen en waarden. Ongeacht wiens schuld het is, het gedrag moet in elk geval veranderen. Denk aan:

  • Spijbelen
  • Excessief afvallen
  • Overlast bezorgen in de buurt
  • Anderen stelselmatig pesten
  • Drugsgebruik (zeker waar het harddrugs betreft)
  • Op jonge leeftijd seksueel actief zijn
  • Grote hoeveelheden alcohol drinken
  • Stelen en ernstige leugens vertellen

Hierbij raakt jullie vertrouwensband beschadigd en zal je maatregelen moeten treffen.

Hoe ga je om met foute vriendschappen?

Zoek contact met de andere ouders

Misschien vind je het eng of ongemakkelijk omdat je de ander niet kent. Of wie weet heb je inmiddels een flink (voor)oordeel tegenover zijn ouders. Maar vergeet niet dat je je waarschijnlijk allebei zorgen maakt over het welzijn van je eigen kind. Door samen een lijn te trekken, laat je beiden aan jullie kinderen zien er grenzen zitten aan hun gedrag. Bovendien kan je elkaar hopelijk ook steunen. Het gedrag dat jullie tieners vertonen, is niet alleen verkeerd maar minstens zo verdrietig.

Blijf met je kind in gesprek

Niet op een aanvallende manier waarbij je de vriendschap continu aanhaalt als voorbeeld van hoe het niet moet. Niet om een nieuwe preek af te steken. Maar puur om te weten wat je kind bezighoudt. Met wie gaat hij om? Welke interesses heeft hij? En hoe denkt hij over bepaalde zaken? Je kan dan tussen de regels proberen om hun denkbeelden enigszins bij te sturen.

Het is verder belangrijk dat jullie puber zich op zijn gemak voelt bij jullie en je vertrouwt. Wanneer hij niet langer het gevoel heeft dat je de vriendschap veroordeelt, zal hij misschien ook durven zeggen dat hij bepaald gedrag eigenlijk minder fijn vindt. ‘Wat zou een goede oplossing kunnen zijn om daarmee om te gaan?’ is dan vervolgens een betere reactie dan ‘Ik zou dat dus nooit pikken, je bent meer waard dan dat!’ Voor pubers is het immers ook belangrijk om het gevoel te hebben zelf de beslissing te kunnen maken.

Stimuleer andere vriendschappen

Dat kan prima tussen de regels door zonder het heel expliciet uit te spreken. Zorg dat je kind op verschillende plekken in aanraking komt met anderen: sportverenigingen en logeren bij familieleden. Hoe meer mensen ze kennen, des te beter ze het gedrag van die foute vriend(in) in perspectief kunnen plaatsen. Zodra die persoon namelijk niet meer hun hele wereld is, zien ze vanzelf dat het ook anders kan.

Zoek contact met een professional

Het is geen schande als je er zelf niet uitkomt. Het omgaan met foute vriendschappen is nu eenmaal iets dat heel kwetsbaar is en gemakkelijk ontaardt in een fikse ruzie of vertrouwensbreuk. Daar kom je niet altijd in je eentje uit. Hulp vragen kan heel laagdrempelig bij het Centrum voor Jeugd en Gezin in de zuidelijke Randstad of een soortgelijke instantie bij jou in de buurt. Vind je dit niet prettig, dan kan je er ook over praten met de huisarts en vragen of die je kan doorverwijzen.

Hoewel er oplossingen zijn tegen verkeerde vriendschappen, blijft het lastig hier als ouders op een goede manier mee om te gaan. Je wil je kind niet afstoten, maar ook het liefst dat deze foute vriendschap stopt. Heb je misschien goede, aanvullende tips of wil je je verhaal delen? We lezen het graag in de reacties.

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Ook leuk om te lezen

Redactie

De Mamagids is hét online handboek voor moeders die fouten durven maken. Vol handige tips voor als je het even niet weet, herkenbare verhalen en ervaringen van lezeressen. Omdat je nooit de enige bent!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Terug naar boven