Nee is ook een antwoord! (Maar hoe dan?)

Misschien ben je van nature hulpvaardig. Als iemand je iets vraagt, kan je eigenlijk maar moeilijk nee zeggen en je doet veel voor anderen. Maar tegelijkertijd vreet het aan je: je zou zo graag leren om eens te weigeren, maar hoe? Om je een handje te helpen, vind je in dit artikel genoeg redenen waarom Nee! ook een antwoord is. Ook als je eigenlijk de confrontatie liever vermijdt.

Nee zeggen is moeilijk

Waarom kunnen we geen nee zeggen tegen anderen?

Althans, voor sommige mensen (vaak vrouwen) is het lastig om nee te zeggen. Waar een deel van de wereld assertief genoeg is om voor zichzelf op te komen, vindt jij het misschien verschrikkelijk lastig. Dat kan komen doordat je iets verlegen of introvert bent, of simpelweg de ander niet wil teleurstellen. Het idee dat anderen je onaardig zouden kunnen vinden, je niemand wil beledigen of anderen wil opzadelen met jouw ‘problemen’ maakt dat we het maar lastig vinden om voor onszelf op te komen.

Dus hoewel je eigenlijk uitkeek naar een avondje relaxen op de bank, zeg je toch maar ja tegen die vriendin die vraagt of je haar kan helpen met klussen. Of knik je wanneer je baas vraagt of je die ene spoedklus wil oppakken. En dat is dus ook de reden dat we meegaan in situaties die eigenlijk niet bij ons passen.

Linda: ‘Weet je wat ik zo vervelend van mezelf vind? Als andere ouders op school me iets vragen, dat ik eigenlijk maar lastig nee kan zeggen. Zoals een tijdje terug. Mijn jongste dochter zat net op de basisschool en kreeg al snel een vriendinnetje. Of ze konden spelen na school, was de vraag. Ik vond het prima. Maar toen gaf dat meisje aan bij ons te willen spelen, alleen moest haar moeder dan wel mee. Eigenlijk had ik daar helemaal geen zin in. Moest ik de hele middag met die vrouw keuvelen over koetjes en kalfjes, terwijl ik daar toch al niet zo goed in ben. Uiteindelijk heb ik dus maar zo enthousiast mogelijk ingestemd. En hoewel het die middag nog best gezellig was, nam ik me voor dit echt nooit meer te doen. Als ze niet oud genoeg zijn om alleen te spelen, wachten ze maar.’

Wat is het nadeel van nooit nee kunnen zeggen?

Je houdt er een naar gevoel aan over. Ondanks dat je die ander hebt kunnen helpen, ben je over je eigen grenzen heen gegaan. Bovendien mislukken je pogingen om alle ballen in de lucht te houden nogal eens. Het gevoel dat je faalt overheerst, j ervaart gevoelens van stress en voor je het weet, brand je jezelf helemaal op. Allemaal omdat je te hoge eisen aan jezelf stelt en geen nee durft te zeggen tegen anderen.

Maar dat is nu afgelopen! Als je oefent met onderstaande tips, zal je merken dat met elke keer dat je ‘nee’ antwoordt, je weer een stukje sterker wordt. En bovendien hou je daar wél een goed gevoel aan over!

Hoe zeg je vaker nee?

Kijk niet te veel naar wat anderen doen

Als er namelijk iets funest is voor ons beeld van ‘hoe het hoort’, is dat het wel. De buurvrouw verderop lijkt bijvoorbeeld alles op rolletjes te hebben: ze ziet eruit om door een ringetje te halen, haar kinderen lopen altijd in de pas en op afstand lijkt ze een perfecte relatie te hebben. Daarnaast maakt ze carrière, is ze extreem georganiseerd en staat altijd klaar om anderen te hebben. Kortom, als zij het kan, waarom lukt het jou niet?

Omdat je daar eigenlijk toch een beetje tegenop kijkt, voelt het als een zwaktebod om zelf wel nee te zeggen. Ondanks dat je er de energie niet voor hebt of misschien al chagrijnig wordt bij het idee alleen. De oplossing? Laat los dat die buurvrouw het allemaal wel kan en doet. Je weet nooit welk kruisje bij haar huisje hangt en of ze wel echt gelukkig is. Bovendien zijn jullie twee verschillende mensen. Je kan jezelf simpelweg niet met een ander vergelijken. Zegt je gevoel nee? Spreek dat dan hardop uit. Ongeacht of ze dit een paar huizen verderop wel had gedaan.

Wees lief voor jezelf en zeg nee

Wat gebeurt er als je jezelf consequent voorbij loopt? Even een paar concrete mogelijkheden:

• Je brandt jezelf op
• Bij het idee aan hulp bieden, word je eigenlijk al op voorhand chagrijnig of verdrietig
• Het kost je teveel energie, waardoor je na afloop moet bijkomen
• Het levert stress op, chaos en vermoeidheid: dat heeft zijn weerslag op het gezin en andere mensen waar je van houdt
• Je geeft het verkeerde voorbeeld aan je dochters

Vooral dat laatste komt misschien binnen. Maar bedenk ook: zou jij willen dat je dochters zich later ongelukkig voelen, omdat ze geen nee leerden zeggen? En om er maar even een cliché bij te halen, een nee tegen een ander is een ja tegen jezelf.

Oefen en begin vooral klein met nee zeggen

Misschien vind je het lastig om meteen voor jezelf op te komen en nee te zeggen tegen je baas. Probeer dan eerst eens in het klein te oefenen met nee zeggen. Door bijvoorbeeld op school eens niet te reageren als ze vragen wie wil rijden voor komende excursie. Of als een verre kennis vraagt of je misschien even tijd hebt om iets te regelen. Nee. Dat heb je even niet. Zo simpel kan het in principe zijn.

Marjolein: ‘Omdat ik vanuit huis werk, denken veel mensen dat ik alle tijd van de wereld heb. Ze komen al snel bij mij terecht als ze iemand zoeken om hun kind bijvoorbeeld op te vangen na schooltijd. Of wanneer iemand moet rijden richting de bibliotheek. In het begin zei ik overal braaf ja tegen, tot ik merkte hoeveel invloed het had op mijn werk en op mijn eigen gemoedsrust. Tegenwoordig zeg ik daarom gelijk dat het helaas niet gaat, omdat ik aan het werk ben. Net als zij. En of ze het begrijpen of niet, daar maak ik me eigenlijk niet meer druk om. Ik voel me er een stuk beter bij en dat telt. Nee is ook een antwoord!’

Een ja is niet oprecht, dus zeg je nee

Wanneer iemand om je hulp vraagt, is het fijn als je daarop volmondig en oprecht met ja kunt antwoorden. Lukt je dat niet? Weiger dan en zeg nee. Want als jij met frisse tegenzin staat te schilderen bij je vriendin of huilend boven een stapel papieren zit te wanhopen, omdat je geen idee hebt hoe je dit allemaal voor de deadline afkrijgt, dan gaat er iets grondig mis. Daar heb je niet alleen jezelf mee, maar ook je vriendin of je baas.

Geef niet direct antwoord

Ja zeggen zit vaak zo in ons systeem dat je het al doet voor je er erg in hebben. De sleutel om beter te worden in het zeggen van ‘nee’ is door niet direct antwoord te geven.

• Ik moet het even nakijken in mijn agenda, kom er straks op terug.
• Vind je het goed als ik er even over nadenk? Ik weet namelijk niet of het allemaal gaat lukken.
• Ben op het moment even druk bezig met een klus. Ik kom er straks bij je op terug.

In de tussenliggende tijd kan je kritisch nadenken of je daadwerkelijk tijd en zin hebt. En anders geeft het je in elk geval de tijd om te verzinnen hoe je nee gaat zeggen.

Hoe ga je dan om met vragen waarop je nee wil zeggen?

Dat je vaker nee zou moeten of mogen zeggen, is duidelijk. Maar hoe doe je dat? Zeker wanneer je niemand voor het hoofd wil stoten, kan een keiharde ‘nee’ misschien onprettig voelen of niet bij je passen. Gelukkig zijn er alternatieven (wees duidelijk en draai er niet te veel omheen, anders bestaat de kans dat de ander je toch weet over te halen met betere argumenten):

• Je vriendin vraagt of je vandaag wil helpen met schilderen, terwijl je na een lange werkdag eindelijk even op de bank ploft. ‘Het komt nu niet goed uit. Ik heb een lange dag achter de rug en wil graag vroeg naar bed. Maar als je (over)morgen nog hulp nodig hebt, kom ik graag langs met mijn kwast.’
• De baas loopt langs met een stapel papieren. Of je dat nog even snel kan doen. ‘Ik zou het wel willen doen, maar heb ook het dossier van X. nog voor me liggen. Als ik deze spoedklus oppak, leg ik het dossier even neer bij collega M. Hij weet er ook van en dan kunnen we beide deadlines halen.’
• Die ene moeder van school vraagt of ze na school met je mee kan. Lenthe wil spelen, maar durft nog niet alleen. ‘Ik begrijp het. Het is ook misschien nog een beetje spannend. Bij ons thuis komt het alleen niet uit, misschien kunnen we een uurtje met ze naar de speeltuin gaan?’ of, als het regent ‘Ach, ja ze zijn ook nog zo jong. Anders spreken we af dat ze bij elkaar kunnen spelen als ze iets groter zijn. Gaan we binnenkort gewoon een keer naar de speeltuin.’
• Kan je nog even een uurtje passen op …? Wanneer het je zusje is die dit vraagt, is er niks mis mee om een keer alles opzij te zetten. Gebeurt het echter op regelmatige basis en heb je eigenlijk geen tijd? Zeg dan gewoon eerlijk: ‘Ik vind het hartstikke leuk om iets met hem samen te doen, maar nu schikt het niet.’
• Zaterdag vieren we de verjaardag van Aimée. Jullie zijn van harte welkom! Verjaardagen zijn heel gezellig, maar soms lijkt iedereen tegelijkertijd zijn feestje te vieren. Iedereen aflopen is geen optie, maar nergens langsgaan ook niet. Je kan aangeven dat je al een uitnodiging hebt staan voor die dag en helaas niet kan komen. Of je verzint een alternatief: ‘We kunnen komende zaterdag niet, maar zouden graag dinsdag even langskomen als dat schikt.’

Hoe voelt het om nee te zeggen tegen iemand?

Afhankelijk van de persoon kan het heel prettig zijn om voor jezelf op te komen. Zeker als je merkt dat de ander er positief op reageert. Vaak hebben ze geen idee dat ze jou belasten met hun hulpvraag en is dat ook niet hun bedoeling. Maar je zal je ook, zeker in het begin, weleens schuldig voelen. Vooral omdat je zo gewend was altijd maar voor iedereen klaar te staan. Het heeft dus vooral tijd nodig om beter te worden in nee zeggen.

En wie weet… Over een tijdje kijkt iedereen jaloers naar jou, omdat jij wel voor jezelf kan opkomen.

Nee is ook een antwoord, al is het lastig om uit te spreken. Toch is het voor jezelf beter om je grenzen aan te geven als dat nodig is. Dat maakt namelijk dat je beter in je vel zit én meer energie overhoudt voor dingen waar je volmondig ja tegen zou willen zeggen. Hoe vind jij het om nee te zeggen? Lukt je dat gemakkelijk of heb je iets aan bovenstaande tips om ermee te oefenen?