Hoeveel slaap heeft een kind nodig en waarom?

Vanaf het moment dat je kindje geboren is, is het belangrijk dat hij voldoende rust krijgt om te kunnen groeien. Maar hoeveel slaap heeft een kind echt nodig per leeftijd? Wat gebeurt er als je kindje langdurig te weinig uitrust en op welke manier draagt een goed slaapritme bij aan een betere gezondheid? In dit artikel vind je alle informatie die je nodig hebt om te zorgen dat je kind voldoende slaap krijgt.

Hoeveel slaap hebben kinderen nodig?

Uit onderzoek bleek dat per etmaal kinderen en volwassenen het best functioneren met als ze niet te veel en niet te weinig slapen. Er is dus een minimum én een maximum aan het aantal slaapuren dat iemand zou moeten maken, getallen die afhangen van je leeftijd. Medical Daily publiceerde een artikel met daarin de richtlijnen per leeftijdscategorie.

Zo heeft een baby minimaal 12 slaapuren per dag nodig en maximaal 16, terwijl de hoeveelheid slaap voor volwassenen schommelt tussen de 7-9 uur per etmaal. Door de jaren heen bouw je dus af hoeveel slaap je nodig hebt. In de volgende grafiek vind je de gegevens per leeftijd. Vooral de eerste vijf jaar van je leven heb je meer slaap nodig, daarna bouw je langzamer af.

hoeveel slaap heeft kind nodig

De kwaliteit van je slaapuren

Je slaapritme bestaat uit twee fases: diep slapen en de remslaap. Deze wisselen elkaar ‘s nachts af in een aantal cycli. Als je in diepe slaap bent, is het vaak lastig om wakker te worden. Dit zijn de momenten waarop je lichaam groeit en echt ontspant. De rem-fase is bedoeld om je indrukken van de dag te verwerken. Je droomt dan ook veel. Richting de ochtend wordt die laatste fase langer en de momenten waarop je diep slaapt korter.

Om goed tot rust te komen, heb je dus niet alleen een minimum en maximum aantal slaapuren nodig, ook is het belangrijk dat de kwaliteit van je slaap goed is. Als je de verschillende cycli kunt afmaken, sta je met een uitgerust gevoel weer op. Word je onderbroken (door een wakker kind, de wekker of een hard geluid) dan kan dat leiden tot een vermoeid gevoel.

Waarom heb je voldoende slaap nodig? En wat gebeurt er bij slaaptekort?

Slapen maakt slim

Het kinderbrein ondergaat immens veel ontwikkelingen tijdens het opgroeien. Slapen is daarom noodzakelijk voor je kind om alles te kunnen verwerken. Wat je overdag meemaakt en leert, sla je ’s nachts op in je langetermijngeheugen. Zo krijgt informatie een plekje. Overigens bleek uit onderzoek aan de University College London dat met name meisjes hier belang bij hebben. Slapen zij onvoldoende, dan heeft dat effect op de cognitieve ontwikkeling en kunnen ze leerproblemen ontwikkelen. Je kan dus wel stellen dat slapen slim maakt.  

Binnen het ontwikkelen van een gezond slaappatroon is de leeftijd van drie jaar oud een belangrijk punt. Wetenschappers stellen dat wanneer je op die leeftijd onvoldoende tot rust komt, je daar de rest van je leven de gevolgen van ervaart. Een extra reden dus om te investeren in een goed ritme.

Onvoldoende slaap leidt tot grotere kans op obesitas

De afgelopen jaren gaan (met name oudere) kinderen steeds vaker later slapen. Een belangrijke oorzaak daarvoor is de aanwezigheid van een televisie, computer of telefoon op de slaapkamer. Ondanks de latere bedtijd, staan kinderen wel op hetzelfde tijdstip op en dat leidt tot structureel slaaptekort.

Een effect van oververmoeidheid, is dat je lichaam op zoek gaat naar snelle energie. Ook maakt je lijf minder aan van de hormonen die zorgen voor een verzadigd gevoel en juist meer van de hormonen die hongerig maken. Je krijgt dus, met andere woorden, meer trek in ongezonde snacks dan in een stuk fruit of goede portie groenten. Tel daarbij op dat je bij vermoeidheid helemaal geen zin hebt om te bewegen en de kans op overgewicht groeit. Het zou zelfs kunnen leiden tot obesitas.

Hoger risico op verschillende aandoeningen bij slechte nachtrust

Dit geldt weliswaar iets minder voor kinderen, maar slaap je als volwassene minder dan zes uur per nacht? Dan nemen de risico’s op ernstige, soms levensbedreigende aandoeningen toe. Denk aan:

  • Hartritmestoornissen en hoger risico op hart- en vaatziekten
  • Vertraagde wondheling
  • Meer kans op overgewicht/obesitas
  • Verzwakt immuunsysteem
  • Verhoogde kans op depressie (meer piekeren en slechter kunnen loslaten)
  • Kanker
  • Diabetes type 2

Dat is niet bepaald mis! Merk je dat je in een periode minder uitrust ’s nachts (of dat je kind moeite heeft om aan voldoende slaap te komen)? Probeer dan aanpassingen te doen in je slaapritme, waardoor je ’s nachts toch de juiste hoeveelheid rust krijgt.   

Als je genoeg slaapt, groei je sneller

We maken als ouders misschien allemaal weleens de opmerking dat de kinderen lekker op tijd moeten gaan slapen, zodat ze kunnen groeien. Maar wist je dat dit echt waar is? Tijdens je diepe slaap maak je namelijk groeihormonen aan. Dat betekent dus automatisch ook dat voldoende rust effect heeft op je groei.

Je herstelt sneller van griep

Bij voldoende slaap krijgt je immuunsysteem kans zich te versterken. Het omgekeerde is trouwens ook waar: als je slaaptekort hebt, raakt dat ook je immuunsysteem en ben je aanzienlijk sneller grieperig. Nog een reden dus om op tijd je bed op te zoeken, zowel de kinderen als jijzelf.

hoeveel slaap heeft een kind nodig en waarom
©NattapolStudiO – Shutterstock

We slapen in Nederland te weinig

Bijna een kwart van de Nederlanders heeft last van slaaptekort, volgens het CBS (2019). Dat heeft niet altijd te maken met externe factoren (een huilende baby, luidruchtige buren), maar ook in een aantal gevallen met slapeloosheid of het gebruik van blauwe schermen voor het slapen gaan.

Misschien nog wel alarmerender is het nieuws dat maar liefst 15-30% van de kinderen ook al kampt met slaapproblemen. Zoals je hierboven kon lezen, leidt dat tot een minder goed werkend immuunsysteem, soms overgewicht en een ongezonde leefstijl, minder groei en soms zelfs cognitieve problemen.

Zolang dit geen lichamelijke oorzaak heeft (zoals het geval is bij de aandoening insomnie – slapeloosheid), is het van belang om hier op tijd bij te zijn en erop in te spelen. Onrust en onzekerheid zijn doorgaans namelijk wel te voorkomen en helpen je kind aan de slaap die hij nodig heeft. Ondanks dat ieder slaapritme anders is, blijft het belangrijk om je kind te leren hoe je rustig in slaap valt en aan voldoende nachtrust komt.

Hoe zorg je dat je kind voldoende slaap krijgt?

Vast slaapritueel

Door elke dag hetzelfde ritme te hanteren voor bedtijd, leert je kind aanvoelen wanneer het bedtijd is. Je kan hier al mee beginnen in de babytijd: badje, luier, pyjama aan, flesje, kroelen en een slaapliedje voor het slapen gaan. Ook wanneer je kindje onrustig is, zie je dat ze door de veiligheid van het vaste slaapritueel beter ontspannen en dus ook makkelijker slapen. Bij oudere kinderen kan je het ritueel aanpassen, zolang je maar voor vaste rustpunten zorgt als voorlezen en wellicht nog een liedje of versje.

Zorg voor (meer) rust rond bedtijd

Sommige kinderen moeten echt even helemaal tot rust komen voor je ze in slaap kunt krijgen. Dat kan je doen door bijvoorbeeld voor te lezen – eventueel met een rustige, trage stem – waardoor de drukte in hun hoofd wat kalmeert. Ook zijn blauwe schermen echt af te raden, net als drukke spelletjes. Kies liever voor iets waar ze van ontspannen, zoals een rustige massage na het douchen of (kinder)yoga. Soms helpt een ouderwets middeltje ook, zoals een beetje warme melk.

Houd de slaapomgeving prikkelvrij

Zo is het slim om een lichte kleur te kiezen in de slaapkamer, maar ook om alle losliggende rommel uit het zicht te bergen. Doordat je kind minder afleiding heeft, komt hij meer tot rust. Ook helpt het om op bed niet te veel tierelantijntjes te hebben liggen: maximaal twee knuffels en één boek op het nachtkastje.

Kies voor planten die passen in de slaapkamer

Zo kan je samen plantjes kopen die de nachtrust bevorderen. Een enorm verschil zal het niet maken, maar alle beetjes helpen.

Laat je kind nog even zelf lezen voor het slapengaan

Bij kleuters is dit vaak nog iets lastiger, maar vanaf groep 3 kunnen kinderen prima zelf nog even lezen voor ze gaan slapen. Hiermee breng je de hersenen ook tot rust en zullen ze vanzelf vermoeider raken. Daarmee leer je je kind meteen een manier om, wanneer ze later eens onrustig zijn, zelf een boek op te pakken en zo weer te kalmeren.

Hoeveel ouders voldoen aan de normen: slaapt je kind voldoende?

Benieuwd hoe dit bij anderen thuis gaat? Wij besloten naar aanleiding van bovenstaande twaalf moeders te vragen naar hun ervaring: slaapt hun kind voldoende? En zo nee, hoe komt dit eigenlijk?

Hoe oud zijn de kinderen?

Van alle ondervraagde moeders valt het grootste deel van de kinderen in de categorie 3-5 jaar, op de voet gevolg door kinderen van 6-12 jaar oud.

Slapen ze voldoende volgens de richtlijnen?

Uit onze vragenlijst bleek dat de meeste kinderen prima sliepen – boven het minimum. Hieronder zie je dat pas na de grens van 9 jaar de lijn naar beneden zakt.

Daar kunnen de jonge prepubers niet altijd iets aan doen – soms is het dat ze een nieuw slaapritme moeten ontwikkelen, maar het kan ook worden veroorzaakt door de gierende hormonen en eventuele onzekerheden die bij deze periode horen. Andere mogelijke oorzaken zijn:

  • Blauw licht (niet ieder kind hoeft zijn telefoon in te leveren voor het slapen gaan en zit dan tot laat in de avond of zelfs nacht op zijn mobieltje)
  • Ouders geven hun kind meer vrijheid waardoor het kind later gaat slapen
  • Alcohol- of drugsgebruik (vanaf een latere leeftijd)

De conclusie die we hieruit kunnen trekken is dat het zeker op latere leeftijd, vanaf 9 jaar ongeveer, belangrijk is om alert te blijven op slaaptekort en de eventuele effecten die dit kan hebben op de gezondheid, ontwikkeling en groei van je kind. Het is dus zeker niet onverstandig om goede afspraken te maken over het gebruik van tablets en mobiele telefoons in bed en om hen wellicht toch ’s weekends maar eens wat langer op bed te laten liggen in de puberteit – hoe irritant dat ook mag zijn als jij wel plannen hebt 😉

Kinderen krijgen dus nog weleens te maken met slaaptekort. Vaak in een periode waarin het extra belangrijk is dat ze voldoende rusten: de (pre)puberteit. Je kunt dit gelukkig opvangen met een aantal tips, waarbij rust en regelmaat nog altijd het best werken en meest effectief zijn. Let jij erop dat de kinderen geen scherm mee naar bed nemen? En komt jouw kind aan voldoende slaap?

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!

Redactie

De Mamagids is hét online handboek voor moeders die fouten durven maken. Vol handige tips voor als je het even niet weet, herkenbare verhalen en ervaringen van lezeressen. Omdat je nooit de enige bent!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Terug naar boven