Dochter voor het eerst ongesteld, hoe ga je ermee om?

Vrijwel elke vrouw wordt ongesteld. Maar wanneer? Hoe bereid je je dochter voor op haar eerste menstruatie en welke informatie is goed voor haar om te hebben? Als belangrijk onderdeel van de seksuele voorlichting komt dus ook het gesprek over de maandelijkse periode – liefst voor je dochter voor het eerst ongesteld wordt. In dit artikel lees je handige tips en de mogelijkheden.

De eerste menstruatie van je dochter

Hoe en wanneer bespreek je de eerste keer dat je dochter ongesteld wordt?

Niks zo ongemakkelijk als een vader of moeder die zegt: ‘Kom eens zitten, we moeten praten…’ Tussen de bedrijven door is vaak voor allebei een stuk fijner. En lang hoef je daar miscshien niet op te wachten. Je dochter zal ongetwijfeld vanzelf een keer opmerken dat je ongesteld bent. Of misschien kan je het verweven in een gesprek over hoe je kinderen krijgt. Dat zijn makkelijke invalshoeken om erover te beginnen. Zo hoeft ze zich niet rot te schrikken als blijkt dat ze ‘ineens’ bloedt. Vertel meteen wanneer jij voor het eerst ongesteld werd, zodat ze een indicatie heeft.

Daarbij is het voor jezelf goed om op de hoogte te zijn van eventuele problemen in de familie. Heeft iemand PCOS? Komt amenorroe of endometriose voor in de familie? Of was iemand opvallend laat? Je hoeft je dochter nog niet onnodig bang te maken voor ze ongesteld wordt, maar het is voor jezelf handig om het in de gaten te kunnen houden.

Open houding over de ongesteldheid

Waarom een open houding over ongesteldheid zo fijn is? We leven in een maatschappij waarin de menstruatie nog steeds een taboe is. En dat taboe begint soms thuis. Door zelf te benadrukken dat het een heel natuurlijk en gezond proces is, waar bovendien niks mis mee is, help je je dochter een open houding te krijgen over haar komende menstruatie.

Wat is belangrijk om te weten?

Voor je het gesprek aan gaat, kan het fijn zijn om voor jezelf ook de feiten op een rij te hebben:

  • Wat is je menstruatie precies? Wat betekent ovulatie precies en wat maakt nu dat je zwanger kunt raken na je eerste ongesteldheid?
  • Hoelang duurt het gemiddeld als je ongesteld bent?
  • Wat is ‘niet normaal’?
  • Hoe zit het met ongesteldheid, ongewenste zwangerschappen en SOA’s?
  • Wat kan je allemaal gebruiken?
  • Praktische tips voor wanneer ze voor het eerst ongesteld wordt

De antwoorden op bovenstaande vragen staan hieronder, zodat je alles eerst voor jezelf rustig kan nalezen. En vergeet ook niet te informeren wat ze zelf al weet over het onderwerp. Of misschien heeft ze specifieke vragen voor je? Probeer er echt een gesprek van te maken en geen monoloog.

Wanneer begint je eerste menstruatie? Wat houdt het in en wat is een ovulatie precies?

Dit gebeurt er in je lichaam

Maandelijks rijpt een eicel in één van je twee eileiders. Wanneer deze loskomt (de ovulatie of eisprong) en niet bevrucht wordt, zal je lichaam hem afstoten middels de menstruatie. In je baarmoeder zit namelijk slijmvlies. Bevruchte eitjes nestelen zich in dit slijmvlies en zo kan een zwangerschap ontstaan. Bij een meisje van 12-14 mag je toch hopen dat hier geen sprake van is en dat het eitje dus maandelijks samen met het onbruikbare slijmvlies en bloed (want: geen zwangerschap) wordt afgestoten via de vagina.

Ongesteldheid en de gemiddelde leeftijd, cyclusduur en menstruatie

Gemiddeld worden meisjes voor het eerst ongesteld tussen hun elfde en zestiende jaar. Het is het officieuze begin van de puberteit. Elke cyclus duurt gemiddeld 28-31 dagen en je menstruatie zo’n 4-5 dagen. Dit stopt pas wanneer je in de overgang komt.  Desondanks is het goed om te benadrukken dat dit gemiddelden zijn. Het is niet erg als je iets eerder of later bent en de menstruatie korter of langer duurt. Ieder lichaam is anders. Mocht je het niet vertrouwen, ga dan even langs de huisarts voor een gesprek en eventueel vervolgonderzoek. Zeker wanneer bepaalde aandoeningen in de familie voorkomen die verband houden met verminderde vruchtbaarheid.

Hoe merk je dat de eerste ongesteldheid van je dochter eraan komt?

Voordat je dochter voor het eerst ongesteld wordt, zijn er bepaalde kenmerken waaraan je kan merken dat het eraan komt. Meisjes krijgen okselhaar, schaamhaar, hun borsten beginnen te groeien en ze zullen voor het eerst afscheiding gaan verliezen. Dat laatste wordt meer naarmate ze richting hun eerste ongesteldheid gaan.

Symptomen van de (eerste) menstruatie

  • Lichte gewichtstoename
  • Buikpijn (redelijk specifiek, onderin)
  • Gevoelige borsten
  • Vermoeidheid
  • Hoofdpijn
  • Algehele malaise
  • Enorme trek in zoetigheid en/of vet

Waarop moet je alert zijn?

Je dochter wordt maar niet ongesteld

Over het algemeen verloopt alles ‘gewoon’ bij je dochter en zal ze op een gegeven moment tussen haar elfde en zestiende voor het eerst ongesteld worden. Maar er zijn situaties waarin het anders loopt. Als je dochter bijvoorbeeld al veertien jaar is en nog nauwelijks borstgroei heeft of schaamhaar, kan het zijn dat ze last heeft van een vertraagde puberteit. Bloedonderzoek kan meer informatie verschaffen.

Ben je al zestien geweest en nog niet voor het eerst ongesteld geweest? Dan is het verstandig naar de huisarts te gaan. Je noemt dit primaire amenorroe (het uitblijven van de eerste ongesteldheid). Ook als er sprake is van de zogeheten secundaire amenorroe (minimaal zes maanden tussen twee menstruatiecycli) is het verstandig contact op te nemen met je huisarts. Eventueel onderzoek bij de gynaecoloog kan meer vertellen over de oorzaak.

Zware menstruatieklachten

Bij heftig bloedverlies tijdens de menstruatie (menorragie) moet je ook altijd alert zijn. Zeker als endometriose in de familie voorkomt. Het nadeel van een heftige ongesteldheid is namelijk dat je er bloedarmoede door kunt krijgen. Let dus goed op als je dochter voor het eerst ongesteld wordt. Klaagt ze over hevige buikkrampen, doorlekken, ernstig bloedverlies en of flinke vermoeidheid? Dan is het altijd verstandig even aan de bel te trekken bij een deskundige. Deze kan onderzoeken wat de oorzaak is.

Hoe zit het met ongesteldheid, zwangerschappen en SOA’s?

Hoewel je dochter hopelijk nog niet seksueel actief is wanneer ze nog voor het eerst ongesteld moet worden, is het wel slim hier vast over te praten. Vertel dat je vanaf het moment dat je menstrueert zwanger kunt raken. En dat wanneer ze aan de pil gaat, deze niet beschermt tegen SOA’s. Vaak zijn er nog zoveel onduidelijkheden op die leeftijd. Vind je het lastig om te vertellen? Dan zijn onderstaande boeken heel handig om ze alle ins en outs over seksualiteit mee te geven en de mysteries rondom ongesteldheid, zwangerschappen en SOA’s uit de weg te ruimen.

Wat kan je allemaal gebruiken tijdens je menstruatie?

Er zijn verschillende manieren om om te gaan met je menstruatie. Hieronder een uitgebreide lijst. Hierbij hebben we gewoon alle methoden opgeschreven, zonder oordeel te vellen. Iedereen mag voor zichzelf uitmaken waar hij zich prettig bij voelt. Het helpt om je dochter dat ook mee te geven. Stel bijvoorbeeld voor dat ze uitzoekt welke opties er zijn, wat voor voor- en nadelen daaraan kleven en wat bij haar past. Je kunt haar daar als moeder natuurlijk ook een beetje bij helpen door te vertellen over jouw voorkeur/ervaring.

Maandverband (en inlegkruisjes)

Als je dochter voor het eerst ongesteld wordt, is maandverband het makkelijkst om te gebruiken. Je kan haar er eentje geven zodat ze ermee kan oefenen, maar dat hoeft niet per se. Op zich volstaat een snelle uitleg. Het prettige aan maandverband is dat je er niets voor hoeft in te brengen. Daarbij is het makkelijk dat je kan zien wanneer je ze moet vervangen, anders dan bij tampons. Nadeel is dat je niet met maandverband kan zwemmen en dat niet iedereen het fijn vindt zitten. Groen alternatief: maandverband van biologisch katoen.

(Biologische) tampons

Geregeld lees je op internet berichten over de schadelijkheid van tampons. Vrouwen die ze massaal afzweren omdat ze asbest zouden bevatten en kankerverwekkend zijn. Inmiddels zijn er officiële onderzoeken gedaan waaruit naar voren kwam dat deze uitspraken niet kloppen. Dat neemt echter niet weg dat het niet zo gek is om een biologisch alternatief aan te bieden, zoals Yoni. Deze zijn gemaakt van biologisch, fairtrade katoen. Wel iets duurder, maar beter voor het milieu.

Sponsje

Een relatief minder bekend product is het zogeheten ‘sponsje’ van producenten als Beppy. Dit is een soort hypo-allergene tampon (gemaakt van syntethisch materiaal) die is ontwikkeld door gynaecologen. Hij past zich volledig aan je lichaam aan, kan worden gebruikt tijdens de seks, zwemmen of sauna en het is onzichtbaar omdat ze geen touwtje hebben. De Beppy tampons zijn een stuk duurder dan de normale variant (€ 11,25 per vier of € 15,37 per acht, zoals hieronder), maar je zou ze kunnen aanschaffen voor speciale momenten – zoals één van de reviewers op de website ook benoemt. Dit bijzondere sponsje moet namelijk om de maximaal acht uur worden vervangen en is niet herbruikbaar. Daarmee is dit, net als de eerste twee, geen milieuvriendelijke keus.

Nieuwsgierig? Lees dan hier de Beppy review van Serena op Beautylab.

Wasbaar maandverband

Een milieuvriendelijk alternatief voor wegwerptampons en -maandverband is de wasbare variant. De manier waarop je het gebruikt is eigenlijk gelijk aan wasbare luiers. Na gebruik spoel je ze schoon met koud water en daarna doe je ze in de was op veertig graden. Ze bevatten bovendien geen chemische stoffen en worden regelmatig gemaakt van bamboe, dat iets minder belastend is voor het milieu dan katoen. Als je dochter milieubewust is en vanaf haar eerste menstruatie gelijk een goed product wil kopen, dan is dit zeker een idee. Ze gaan 1-5 jaar mee.

Wasbare tampons

Naast wasbaar maandverband kan je ook kiezen voor wasbare tampons. Deze werken in principe net als wasbaar maandverband: je spoelt ze uit met koud water na gebruik en doet ze daarna in de was op zestig graden. Ze bevatten geen chemicaliën en zijn, vanwege de keus voor biologisch katoen, iets beter voor het milieu. Als het bij je past, kan dit een prima oplossing zijn. Ook als alternatief voor de dagen waarop je geen maandverband zou willen gebruiken.

Menstruatiecup

De menstruatiecup is vaak gemaakt van rubber, siliconen of TPE. Hij gaat lang mee, is beter voor het milieu (je bespaart er een berg wegwerptampons en -maandverband mee) en ook een stuk goedkoper. Hoewel de menstruatiecup niet aan te raden is voor de eerste menstruatie van je dochter, kan je haar wel vertellen over het bestaan. Misschien vindt ze het op termijn wel een fijn alternatief. Hier heb je trouwens ook een wegwerpvariant voor, maar als je dan toch een cup gebruikt kan je net zo goed de milieuvriendelijke variant kiezen.

Ongesteldheidsonderbroeken

Klinkt wat de naam betreft ook niet echt als iets waarop je je dochter gelijk kan trakteren als ze voor het eerst ongesteld wordt. Maar ze bestaan dus wel. Deze ongesteldheidsonderbroeken of menstruatieslips vangen het bloed op en je zou er geen last van moeten krijgen. Of het een aanrader is, is compleet persoonlijk. Meerdere online reviews zijn niet bepaald lyrisch, omdat het is wat de naam al zegt: een onderbroek met menstruatiebloed.

Praktische tips voor de eerste menstruatie van je dochter

  • Geef je dochter een klein tasje mee naar school voordat ze voor het eerst ongesteld wordt. Mocht dat op school gebeuren dan heeft ze altijd een EHBO-kitje bij zich. Stop er maandverband in, een tampon, paracetamol en eventueel schoon ondergoed.
  • Bied haar de ruimte om rust te nemen tijdens de ongesteldheid. Zo leer je haar meteen te luisteren naar haar lichaam, ook tijdens deze tijd van de maand – wanneer je het misschien nog wel meer nodig hebt.
  • Je kan een aantal websites voor haar opschrijven waar ze antwoorden kan vinden op al haar vragen, mocht ze het ongemakkelijk vinden met jou te praten.

De eerste keer dat je dochter ongesteld wordt, heeft best wel wat voeten in aarde. Je kleine meisje maakt weer een stap richting de volwassenheid. Met de juiste voorlichting en het gevoel dat ze met vragen bij je terecht kan, help je haar het minder ongemakkelijk te vinden. Hoe bereiden jullie je voor op de eerste menstruatie? Praat je er makkelijk over? Of vind je het vooral lastig dat ze ineens ‘echt’ groot wordt?

Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!

Redactie

De Mamagids is hét online handboek voor moeders die fouten durven maken. Vol handige tips voor als je het even niet weet, herkenbare verhalen en ervaringen van lezeressen. Omdat je nooit de enige bent!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Terug naar boven